Vaquí una debatuda pro actuala, e fòrça viva. Aquò vira sovent a l'entorn d'una demanda de lhevada d'una estatua on d'un cambiament de mots dens un tèxte ancian. Es aquò que m'interèssa mès.

Cadun se bremba deu rambalh causat peu cambiament de títou deu roman d'Agatha Christie : "Dètz pichons Néguers" que vengoc "Èran dètz" dens son edicion francesa en agost de 2020. La critica estoc fòrta, e fòrça monde se demandèn "dens quin monde vivèvam", lavetz qu'estoc pas que la decision d'una sola persona, l'arrèr-arrèr-hilh de l'escrivana.

En anglés, lo títou estoc cambiat dus còps, en "Dètz pichons Indians" e en "E puèi n'i avoc pas mès".

E ma soscadissa preng en compte la revirada. Los mots an una significacion, mes tanben una connotacion. Quan un mot a connotacion negativa es emplegat dens lo tèxte originau, le cau tradusir per un mot a connotacion negativa. Se lo mot originau es positiu, cau un mot positiu tanben.

Mes se la connotacion deu mot càmbia a un moment? Cau pas adaptar a l'epòca per l'edicion seguenta?

Lo mot "néguer" per una persona se ditz black en anglés, noir en francés. Los mots nigger e nègre son los correspondents negatius, a connotacion racista. Es mès complicat qu'aquò, pr'amor que's ditz art nègre, e semblaré que sia acceptat lavetz que tête de nègre per un coquet sia un subjècte de polemica.

En polonés, an lo mot murzyn per parlar neutrament d'una persona de color negra (que vòu díser "maure"), e lo mot czarny, qu'es lo mot costumièr per díser "néguer" en parlar de la color, es fòrça pejoratiu, lavetz que biały, per díser "blanc" ac es pas. Comprenguètz lavetz lo trabalh deu reviraire…

Doncas cresi que lo debat es daubèrt e que cau considerar las evolucions de connotacion deus mots dens un tèxte de revirar.

Après, soi d'acòrdi per cambiar totis los mots ofensants de l'òbra de Godolin. N'i a pas brica.