Opinion
Per quora una vera armonizacion entre dialèctes occitans?
Un exemple es lo cas emblematic de “lu”. En occitan.
Per un òme o una frema de Perigòrd o de Lemosin, es clar! Es la forma utilizaia per dire autra part “lo” (o mai rarament “eth”, “le”, “so”, “o”).
V-oèi, fin de l’istòria mi diretz? Ben non.
Per un òme o una frema de l’airal niçard, de la Gavotina que tòca e de Provença orientala “lu” es l’equivalent respectiu de “los/sos”, “loi/soi”, ‘lei/sei”, “li/si”, “u” (segon los parlars dal dialècte vivaroalpenc), e “lei”, “sei” en provençal oriental.
Mas cal pensar als amics, sèm dins la mema barca occitana de la lenga. Cal remar dins lo meme sens.
Alora qué far? Escriure “lus” en niçard per fugir de mesclar amb “lu” que significa “lo” en un autre parçan occitan? Niçard e perigòrd, es totjorn d’occitan, non?
Vist qu’en niçard se ditz ges d’-s finala de plural. E meme en cas d’iat (hiatus) acceptat en niçard e en provençal oriental, es possible: “lus autres” [ly ‘awtre]. Dal temps que se ditz l’-s finala en Perigòrd.
E es diferent de la situacion de l’article definit feminin plural niçard “li” que, tot en èstre una reduccion de “lai”, “lei”, non fa de reduccion de “ai” pron correnta coma en provençal maritime e sustot en provençal rodanenc en “ei” e meme mai en “i”: “laissa” > “leissa” o “lissa”
Quora i es "an" qu'es pas lo vèrbe aver conjugat (an fam), per exemple "an aquèu cas", vist que l'n es ren etimologica, (es epentetica) la presentacion grafica preconizaia seria mai que mai "a-n" o mai "a n-aquèu" en provençal vist que si fa coma aquò dins d'autres dialèctes occitans, en alvernhat sustot. Mas en provençal an gaire costuma d'o escriure ansin.
La tièra de las macroarmonizacions es lònga. “Cha” passat en provençal que ven ben probable dal vivaroalpenc “chaa” (amb -d- intervocalica que desarareisse, chaa <”*chada”, coma autra part “cada”).
E perqué acceptar -(i)sh- per -iss-, -r- que ven de -L- en gascon e non o acceptariam en vivaroalpenc? Ne’n sabèm quarqua ren a L’EscaRea en Palhons o a La Pisha en Valoïsa.
E los mòts occitans d’autres dialèctes que nos venon dal francés coma “cadet”< capdèth, que nosautres disèm mai “caganís”...? Aquò es una autra istòria.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
#2 NON-PAS ! Quo-es una idèia de merda de volèr una linga unica per l'occitan. La biautat de l'occitan, quo-es d'èsser dialectau, quo-es d'avèr una granda diversitat intèrna sens standard. Impausar un standard, una linga unica, quo-es faire coma los francés. Per le monde occitanista que vòlon un occitan standard, lhur ditz: parlatz francés, si vostre plant z-es de tornar faire çò que la França fai dejà. E sovent aquel monde vòlon le lingadocian coma "occitan standard". Ok ! Iu dise que fau l'auvernhat, per çò qu'es l'occitan le mai gente. De que ? Volètz pas ? Portant quo-es pas tant simple que de volèr le lingadocian.
E sinon, parier, un "estat occitan" quo-es una idèia de merda. L'Occitània quo-es pas mai qu'una realitat culturala e lingüistica, d'ente ven la question economica e politica dins l'afaire ?
Non, le problème, quo-es le concèpte mèsma "d'estat". Vòle pas mai d'un estat francés que d'un estat occitan.
Sei d'avis que la lenga permet pas una unificacion daus dialectes per lo moment Per aquò chaldria una conciença pus fòrta d'Occitania. Quand los occitans se sentirian occitans e qu'envisagerian de copar lo trafic ferroviaire e routier au sud de Lion e au nòrd de Bordeu per lo far desservir tota l'Occitania, de provença, au massif Centrau, a l'aquitena e lo sud de Garona, porrem parlar d'una lenga.
Autrament dich, quand i auria una autonomia economica, culturala, scientifica per far un pais e se diferenciar daus autres.
Qui ten lenga, ten la clau que de sas chadenas lo desliure, es pus sufisent. Chau imaginar autra causa.
lus (prononciat [ly] davant consonanta e [lyʒ] davant vocala) es tanben l'equivalent de los dins una part del Carcin Naut (Causse de Gramat mai que mai).
Per ieu ish en vivaroalpenc es acceptable, emai necessari.
NB en gascon es LL del latin dona r, en vivaroaupenc (e dins una part del provençal) es L del latin que dona r. Aquò dich personalament pensi que lo rotacisme del vivaro-alpenc (dins los parlar ont se fa) se pòt emais se deuria notar : escòra, eschara...
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari