Sénher Director general,
Sénher Director de la redaccion,
Dòna Cap Redactritz,
Dòna Cap d’agéncia,

Al Partit de la Nacion Occitana (creat per un gascon, François Fontan), podèm pas dire que siam suspreses per la supression de Parlam Gascon dins vòstra edicion de las Landas. Al cap de 25 ans de bons e leials servicis tornats per l’excellent Jean-Jacques Fénié, remunerats amb una fonda, es lo clap de fin. Vertat es que la preséncia de l’occitan e de la cultura occitana dins los mèdias tradicionals sus papièr es venguda completament anecdotica. L’es en tot cas dins quasi totes los departaments cobèrts per Sud Oèst dont Òlt e Garona, sèti de nòstre partit. Las rasons avançadas per aquela supression, sustot economicas, son pietadosas quand se sap quala èra la remuneracion de Jean-Jacques Fénié per aquela rubrica.

Vos disètz probable, amb un chic de cinisme, que se perdètz de legidors en colèra, es pas fòrça grèu vist vòstra situacion de monopòli dins las Landas.

Gausariatz far çò meteis al País basc? Probablament pas perque amb los Basques se sap pas jamai a qué s’esperar.

Anam pas plaidejar per la vitalitat de la lenga e de la cultura gasconas dins las Landas. D’autres o faràn melhor que nosautres e soslinharàn l’anterioritat del gascon (varianta de l’occitan) dins las Landas. Vos calriá rampelar que sèm pas totjorn estats franceses del temps ont “los angleses vendemiavan Aquitània” e oblidar pas lo mot celèbre del grand escrivan gascon Bernard Manciet en responsa al Jacques Chancel que li demandava s’escriviá totjorn en gascon: “m’arriba d’escriure dins lo patés de Voltaire”.

Pas segur que los gascons ajan ganhat al cambi quand, a la fin de la Guèrra de Cent ans, los franceses son dintrats dins Bordèu. Òc, la lenga de Manciet, la nòstra, merita una reconeissença oficiala non decorativa per la republica e sas institucions e almens una pagina entièra dins vòstre jornal e pas dos miserables colomnas, quala qu’en siá la qualitat.

Nòstres ancessors son estats punits e umiliats dins las escòlas de la republica una e indivisibla per parlar lo patés. Se n’es fach de “franceses” prèstes a servir de carn de canon per “recuperar” Alsàcia e Lorena.

La republica a pas estalviat sos esfòrces dempuèi Jules Ferry per eradicar las lengas dichas amb mesprètz “regionalas”.

Sètz liures de participar a aquela funèsta e totjorn actuala entrepresa, edulcorada per qualques joguets dins l’ensenhament.

Vosautres disètz voler contunhar a cobrir la cultura gascona. Òc mas en francés ! Alara quala visibilitat per la lenga? Pas cap.

Una causa es certana: qué ne rendatz compte o pas dins vòstras colomnas, contunharem nòstre combat qu’es eminentament politic. Se tracha pas solament de promòure la lenga e la cultura de Gasconha e d’Occitània tota. Nos batèm per de regions sus de basas etnolingüisticas, autonòmas sul plan financièr e legislatiu, pel federalisme al nivèl de la republica e al nivèl d’Euròpa. Afirmam naut e fòrt nòstra identitat. Qué l’apeletz gascona o occitana, aquò rai. E un mercé grand a Jean-Jacques Fenié. Qué restabliscatz o non sa cronica, demorarà d’una faiçon o una autra dins d’autras canals un ardent promotor de l’identitat gascona.

Salutacions

Joan-Pèire Alari
president del Partit de la Nacion Occitana