“En aquesta fin d’estiu, la temperatura demòra ça que la qualques grases al-dessús de la normala e mantuns departaments ne seràn afectats…” Seguisson qualques conselhs per se téner al freg, conselhs a las “personas vièlhas” per que pensen a beure regularament d’aiga que sortisca pas del refrigedor, etc.

Ne sèm arribats, cresi, a un ponch ultim dins la faiçon qu’an los mèdia de parlar als ciutadans d’una democracia que se vòl evoluïda; vòli parlar de l’exagòn!

I a quicòm que truca! O sèm totes dejà lobotomizats…  Es possible mas me’n soi pas apercebut! O nos vòlon convéncer de nòstra incapacitat a nosautres, joves o vièlhs, a nos comportar d’una faiçon senada quand te fa un calimàs del diable defòra.

França sembla tenir de l’espital psiquiatric e de la maison pels vièlhs cacoquims. Te parlan de la fin de l’estiu un quinze d’agost! Que sàpii, la davalada comença pas sul calendièr qu’a la fin del mes de setembre, non? E pareis evident que degun pensariá pas a se parar del calimàs sens aqueles conselhs “avisats” de metèomana de servici…

Tot aquò simplament per vos dire que coma seriái incapable de me rendre compte que fa calor, subretot en estiu, e que mancariái pas d’anar far brunir mos setze lustres entre doas oras e quatre oras del tantòst —miegjorn e doas oras a l’ora vièlha!— dins un endrech pelat sens arbres, etc. tot aquò per vos dire, donc, que seguissi los conselhs del gerontològ meteomana mediatic!

Lo vielhum me chapa de segur mas ensagi de lo combatre amb d’ocupacions (sembla) intellectualas coma la lectura o en fargant de libres, generalament dins lo domeni occitan, per ajudar los qu’an encara lo coratge e la vòlha d’aprene, d’apregondir, enfin d’estudiar nòstra lenga.

E, sovent, dos mots me tòrnan a l’esperit: glotofobia e linguïcidi. Sabi pas s’es degut al trabalh que fau mas es aital.

Los mèdia venon de far lo panegirica del secretari perpetual de l’Acadèmia francesa — qu’èra una femna que teniá al masculin dins l’intitolat de las foncions. Ça que la, degun a pas senhalat l’incoëréncia de son títol; “secretari perpetual”: o podiá pas èsser dal moment que, coma los autres, caminava cap al trauc un pauc cada jorn.

Degun a pas relevat tanpauc que madame “le secrétaire…” d’origina georgiana e alemanorussa èra prigondament contra los lengas istoricas de l’exagòn. De segur, èra pas —e es pas— soleta dins aquel cas mas soi totjorn espantat quand enteni aqueles elèits autoproclamats se mostrar ufanoses de lors originas —e an rason!— e assumisson de perseguir sens relambi un linguïcidi, començat fa un brave brieu, dins lo país que los aculhiguèt al nom de las valors universalas portadas per França…

D’un bòrd a l’autre de l’escaquièr  politic, social, economic, lo combat se fa mai rufa cada jorn: lo president del a republica, nòstre Chavez d’opereta, l’amiga del tsar de Moscòu, etc. se rendon pas compte que en tuant nòstras lengas istoricas, tuan lo francés …

La glotofobia ambienta me ven perturbar tanben e remarqui que i a de “parla ponchut” que son nascuts dins mon vilatge e i an totjorn viscuts.

E, coma s’aquò bastava pas, ràdios e televisions —las exagonalas al mens—, institucions culturalas (teatre, cinèma…) fan de la glotofobia lor dòxa. L’accent autre que l’accent “parisenc” es fòrabandit e los quites individús que vòlon far mestièr de jornalista, comedian, etc. devon abandonar lor accent natural. Los plocs de l’accent ploc an pas drech a la paraula! En 2023, s’entendon dire: “Amb un accent aital, faretz pas res!”.

Dòna Julie Gayet, esposa de François Hollande que va rodar un film sus Olympe de Gouges, nascuda a Montalban, a declarat a un jornalista que li demandava se los actors parlarián “amb l’accent”  que voliá far un filme comprés de totes e que comedians e figurants deurián aver un accent neutre —lo de París, supausi!— per èsser compreses de totes!!!

Coma disiá sabi qui (en francés): “C’est beau comme du Verlaine!”

Se cal pas estonar que vòstra filha siá muda! (Vòl pas res dire aicí mas aquesta frasa m’agrada!)

Libertat, egalitat??