capçalera biera tobiers

Opinion

Cal pas aver la tèsta que vira…

Panem et circenses
Panem et circenses | Rubén Pérez Planillo
Andriu de Gavaudan

Andriu de Gavaudan

Autor de la cronica occitana setmanièra al Petit Bleu de l’Agenais desempuèi 1978 e editorialista de La Setmana fins que quitèt de paréisser

Mai d’informacions

Cal ben començar per quicòm!

Cada divendres donc, per me balhar coratge, mandi un messatge al responsable de  jornalet.com, a l’entorn de uèit oras, uèit oras e mièjas per li dire que “I me meti…” en parlant de la cronica a seguir. Aquò vos deu paréisser un pauc ninòi mas es una faiçon de me constrénher moralament e, del moment qu’ai enviat lo messatge, l’afar ven oficiosament oficial; es coma una promessa, la promessa que nòstre cap redactor recebrà l’article a l’entorn d’11h del ser al mai tard per que o pòsca lançar sus la tela a l’ora prevista— tres oras del matin!

Me soi totjorn demandat se los collègas fasián coma ieu. O pensi pas; son totes [plural generic!] personas seriosas que devon téner un planning talament an d’activitats d’importància? Ieu, pauròts, las qualques regas qu’escrivi generalament son talas que sauti de buòus en vacas  dos o tres còps al mens dins ma pròsa…

Los eveniments de la setmana, los avètz entenduts o vists coma ieu… non, pas coma ieu qu’ai pas tròp escotat los mèdia!

Enfin, sabi qu’un tèrratremol en Marròc a fach milierats de victimas e qu’amb los aigats espaventables, los Libians —mailèu, las organizacions internacionalas especializadas— quitan pas de far l’addicion dels mòrts e desapareguts.

En los Estats Units, jamai una temptativa de còp d’Estat aurà durat autan de temps. Lo FBI, ça que la cauma pas e son centenats a conéisser las doçors de l’embarrament levat, de segur, los personatges màgers que  son pro amonedats per se poder pagar avocats de primièra borra e, naturalament, l’èx-no 45 que fanfarona, mentís coma pas un e se’n ten a sa devisa: “Confesses pas jamai, denega tot totjorn!” a capitat de convéncer milions de personas qu’èra el lo “catar” de servici !

D’un punt de vista financièr, pensatz se los avocats recrutats per l’ocasion son contents. Lors onoraris se comptan per milions de dòlars e es pas deman lo vèspre que faràn coneissença amb la sopa populara.

Bon, acabi mon whisky e contunhi…

En cò nòstre, los mèdia exagonals —en acòrd amb los que nos govèrnan?— semblan d’aver comprés que caliá abordar los problèmas del país amb retenguda. Per un còp, l’actualitat esportiva es presenta per lor i balhar un brave còp de man.

Rescontres internacionals de fotbòl femenin, campionat del mond de rugbi e que te sabi ieu! E l’an que ven, lo graal dels graals: los Jòcs oimpics que se debanaràn màgerment a París amb la consolessa màger de la capitala que n’es tota estrementida…

Los que nos governan semblan aver comprés que tant que lo “pòble” a “jòcs” per oblidar los pensaments del moment, se ten quiet.

Lo que paga —o pagarà — centenats d’euro per assistir a una manifestacion esportiva— repotegarà un pauc mens a la vista de la frucha o de l’ortalalha que jògan als esportius de naut nivèl… Montan, montan…

Sens voler ablasigar degun, tròbi que sèm dins un periòde estranh. Levat lo president que s’es descobèrt especialista en educacion e, o cal ben dire, especialista dins a pauc près totes los domenis de l’anar d’un estat, soi pas fotut —e o ai ja dich— de donar lo nom de mai de tres o quatre ministres.

Sabi que lo vielhum me chapa —e aquò, o ai ja dich tanben!— mas, coquin de sòrt, quitament se los ministres fan pas res, de segur lor arriba de far qualque valença a un o a l’autre, non? Los mèdia ne parlon pas. Cossí vos volètz interessar a la vida del país?

Aviá pas comprés aquò lo primièr president de la Vna republica que disiá qu’èra pas possible de governar un país que teniá tres o quatre cents varietats de formatge. Coneissiá pas los “jòcs”!

Los “jòcs” bastan…

E quand veson una politiciana, abramada de tornar trobar sa popularitat d’un còp èra, se “prostituïr” dins una emission amassa-tot, putassièra e populista, i a questions a se pausar sus l’avenidor de la vida  politica democratica dins l’exagòn !

Mas es “nòstra politiciana” qu’es sul bon camin, benlèu… Se la politica es un jòc autant qu’interessa la màger part del pòble !

Ça que la, pòdi pas clavar aquesta cronica sens mençonar dos anniversaris: l’ataca del World Trade Center en Nòva York l’11 de setembre de 2001, un dimars a 9 oras del matin, ora locala; e Chile que vegèt un general desquillhar un govèrn democraticament elegit per installar una dictadura —1973-1990— amb l’ajuda dels Estats Units. Lo president democratament elegit se sonava Salvador Allende… Èra l’11 de setembre de 1973… un dimars tanben!  e los Chilens ne pagan encara lo prètz!

Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.

Comentaris

Zozime
2.

L’òme de Cro-Magnon, caçaire culhaire e pacific es un mit.

Las puntas de sagetas aficadas dins l’òssa e las crapanas pernadas trobadas pels arquéològs, portan pròva que los murtres eron pas quicòm d’escàs. Los ascienssat penson qu’aqueles grops vagans se carpavon perfin de se reservar l’espleitacion d’airals e d’agres qu’anavon de cotria ambe lor biais de viure.

Es al neolitic devèrs 9000 ans enant J-C e la sedentarizacion de l’agricultura que las batestas venon guerras. Las culturas e los parècs (tropèls) son desenant riquessas d’aparar o d' emblar als autris.

S’enseguís una professionalizacion de la violença e la pujada en potencia de còlas de guerrièrs.

En 2012 una còla de l’universitat de Cambridge trobèc a l’oest del lac Turkana al Kenya, 27 òssas d’òmes, de femnas de mainatges que portavan traças de trucs e matrucs mortals e de nafraduras degudas a de sagetas o lanças. Aquela guerra de 10 000 ans i a, es considerada per ara coma la mai anciana.

Per çò qu’es de las mai londanhas guerras documentadas , se passan en Irak dentre las citats-estats d’Umma e de Lagash.

  • 3
  • 0
Lachaud Pierre
1.

A! que la guerra secreta est brava!
La guerra commencet quand Moise, un dignitara egipcian, quittet l'Egypte en emportant com se una tecnologia e un fum de libres de tres naut niveu.
D'aqui o benleu d'abans, partiguet la guerra secreta. Guerra per deformar, l'istòria, per forçar los pòples se convertir au cristianisme, per prener lo poder dins las religions las mai importantas. Per aquò lo temps de las societats secratas arribet qu'agissavam per en dessos mas qu'avian poder sur tots les endrechs de poder, militaris, etaticas, economics, scientifics, politics, juridics, culturaus, emben totjorn un segle d'avança sur lo monde d'en bas.
Guerra entre labor e paturagte d'un biais e de l'autre crear una economia centralisada que drainava l'argent vers un centre pauç nombros mas plan riche. Autre còp i avia dins totas las petitas comunas una agence de credit agricòli. L'autre jorn, ai trobat a la plaça una agença cagibit. Era pas la peina de la laissar en plaça perque tot lo monde pòd far dempuei son smartfòne. Demorava mas un ordinator, e una chadiera ente i avia autre còp un bureu plen de documents.
Totas las guerras dins lo monde son estadas declaradas per assegurar la dominacion secreta. Sufisia d'attendre o provocar la revolucion e prener la direccion de los qu'avian ganhat.
Guerra entre l'estat officiau e l'estat priond tertant argentat. Guerra de religion, de colonisacion, o entre estats. Guerra entre lo literari, lo religios, lo scientific, la tecnologia tant e talament plan qu'una chata i trobarian pus sos petits. Guerra entre los prò-vaccins e los que son contre. Belcòp de mòrts que demoran una enigme.
Putin disia "quand arribatz au poder, los dossiers que vos montran en prumier son lo nucleari e los extra-terrestres."
Qual es l'estat lo mai nuclearisat? E ben quò es la Coree dau nòrd.
Guerra entre los qu'instaleran lo patriarcat e los que disian : la femna es la pòrta de la vita e lo rison dau perdon.
Novela religion? Non tsunami intelectuau!

  • 2
  • 6

Escriu un comentari sus aqueste article