Se pòt que i aja qualques errors dins mon comentari dins la mesura que soi pas jamai anat a Villers-Cotterets (Aisne) e que coneissi pas tanpauc la “Cité internationale de la langue française” —soi pas solet, ça que la!— dedicat a la lenga francesa e a las culturas francofònas dins lo castèl d’aquela vilòta de 10 000 estatjants…

Sabi ça que la que not’ président i deu anar diluns, lo 30 d’octobre, per l’inauguracion del projècte lançat en 2017 e qu’es, nos dison las gazetas, la chantièr mai important après lo de Nòstra Dama de París — vos devètz sovenir que cramèt qualques ans a. Aprenèm tanben qu’aquò serà “la primièra institucion culturala dedicada a la lenga francesa [… e que serà] una maison comuna ofèrta a totes los francofònes”.

Ai aprés tanben, totjorn sus la tela/Wikipèdia o autres que, fins ara, 210 milions d’euro son estats investits pel “Castèl de la francofonia”.

Qual poiriá èsser contra un luòc cultural que deu reprsentar lo francés, de segut, mas “totas las francofonias”?

LO que me legisson sabon que soi un pauc reborsièr e que vesi totjorn la veire a mitat vuèg e non pas a mitat plen. En mai d’aquò, coma soi pas naissut de la darrièra clocada, ai totas las rasons de crentar que, coma de costuma amb nòstres elèits, nòstra moneda —e òc, es nòstra moneda!— servisca pas qu’a enaurar lo “roman nacional”, roman que sabèm clafit de messorgas et de mièjas vertats instoricas.

Çò que compta pel poder e pel president es de poder proclamar urbi et orbi que la lenga francesa, per volontat reiala, ven la lenga oficiala en plaça del latin — çò que los Francofranceses doblidon sovent de dire.

I a gaire, nòstre president diguèt —gausèt dire— que “França [èra] un dels rales païses que sos ciutadans avián conegut pas qu’una lenga: lo francés”. Sa mameta que parlava “lo pirenenc” deu pas èsser contenta dins sa tomba!

Quitament se son afirmacion es faussa, podèm pas denegar que França, mai que tot la Republica, i a metut lo prètz per far calar los “patois” — que son pas jamai estats que “lengas mespresadas”. Los ussards de la Republica, sortits eles tanben del pòble, que siá occitan, breton o basc per çò que concernís nòstras lengas istoricas, a meritat de la nacion amb l’invencion del … senhal!

Per lo que teniá lo senhal a la fin de la jornada, èra la vergonha e mai que tot la punicion assegurada.

Per completar aquel panorama, florissián las pancartas, un pauc pertot ont se podiá legir: “Interdit de parler patois et de crache” par terre”. Aquestas pancartas foguèron recicladas per l’acuèlh dels estrangièrs: Espanhòls, Italians, etc… qu’èran sovent aculhits “ a braces barrats” coma o canta Brassens.

Del President que se volguèt jupiterian al Chávez exagonal, d’un cap a l’autre de l’escaquièr politic, la luta es pas acabada. Desempuèi qualques annadas, las atacas son frontalas. Las lengas istoricas son mauditas malgrat l’estrapontin que tenon. Cap de television o de ràdio per far valer nòstras lengas… Una mòrt lenta e indefugibla…

Alara, en conclusion, permetètz-me d’èsser pas tròp estrambordat per un projècte que contunha la messorga nacionala e, al nom de la libertat, permet a nòstres governaires de practicar un lengüicidi en tota bona consciéncia…