Perqué tornar sus un eveniment que ne parlèri ja la setmana passada?

En primièr, per çò que se’n parlèt mai d’un còp dins la setmana a la ràdio e sul fenestron; e que vesi pas perqué auriái pas lo drech i tornar ieu tanben !

En segond, recebèri, ièr o delà ièr, me rapèli pas, lo corrièl d’un filosòf dels temps presents —pòrta un patronim identic… es ja un començament!— que fa conéisser son pensament per l’avenidor de jornalet.com e que me sentissi un pauc concernit… en ma qualitat d’opinant.

O escriguèri, qualques setmanas a, devi èsser emmascat. Collaboravi a La Setmana e, d’après lo pauquet que n’ai sabut, d’amics — aparentament “institucionals e occitanistas” que li volián de ben — la sebeliron sens tamborn ni trompeta e degun propausèt pas de far a “l’agla de Meaux” per l’enterrament. Fa quelque temps que collabòri a Jornalet.com e…

Tornam a  nòstre afar: la Cité internationale de la la langue française establida dins lo castèl de Villers-Cotterets.

Los problèmas als quals son confrontats los que militan per le promocion de nòstra lenga e de nòstra cultura son multiples e rescontran pas lo reclam qu’aqueles promtotors estiman dever recebre  en retorn de lors esfòrces.

I a quicòm que truca endacòm? vos diràn los especialistas ès communicacions. E Dieu sap que n’avèm d’especialistas, autan dins la societat “francesa” coma dins la societat “occitana”.

Fernand Raynaud (1926-1973), un comic occitan naissut a Clarmont d’Auvèrnhe, fasiá se rire lo mond en contant l’istòria d’un tipe qu’aviá causit aparentament un sartre d’opereta pas fotut de far un vestit del dimenge que tombèsse plan per son client; e coma aquel repotegava, lo sartre per èstre pagat ça que la, aguèt una responsa geniala: ”Es per çò que vos tenètz pas coma cal!”

E, de segur, se, malgrat totes los esfòrces dels “militants”, las avançadas per la lenga son magrinèlas quitament s’es pas encara lo grand fracàs… per quora?

Enfin, agachatz un pauc… Lo president de la Republica inaugurèt diluns passat aquela “Cité” ; centenats de milions d’euro son estats trobats per, en mens de cinc ans, restaurar un castèl arroïnat e fargar una exposicion permanenta que vanta la lenga francesa, e patin cofin….

Tota la setmana, i aguèt emissions sus las canals publicas, ràdio e tele per enaurar aquel projècte realizat gràcia a la volontat del president —sabètz, lo qu’aviá una gran que parlava lo pirenenc!— e a la moneda dels Franceses que sabon reconéisser las prioritats quand s’escai.

Los invitats, a còps venguts de fòrt luènh diguèron totes la passion qu’avián per una lenga de libertat…; una escrivana o academiciana? ne doblidèt quitament que los adjectius en “-al” fasián generalament lo plural en “-aux” —partial, iaux—…  l’emocion, solide!

Fin finala, la causa es entenduda ! Son los Occitans que sabon pas i fa!

Ignòran los mèdia publics per promòure los musicaires d’en cò nòstre!

Sabon pas d’emissions culturalas ni parlar de problèmas de societat!

I a pas pro de libres benlèu e aurián vergonha de prepausar de libres en ”patois”? Qui sap?

Ça que la, region e departemant, desempuèi qualques annadas fan aparéisser una senhaletica bilingüa dins los establiments.

La premsa, generalament privada, i van pas o alavetz a gratis. “Es pas aital, mossur, que sauvaretz la lenga !” auriá dich Gensemin.

Òu! òu! Òu! Quand auràtz fenit de desconejar, fagatz-o saber!

À ! Soi content de constatar que sètz encara vius e capables de dire al cronicaire de se calar…

Lo poder —data pas d’ièr— daissa los universitaris organizar de collòquis, interdís pas las asociacions que se donan per ambicion de promòure la “lenga regionala”— mai d’una o far en francés! Coma ”fa un esfòrç  sens precedent per las lengas regionalas istoricas, —à pròva sons inscriutas dins la Constitucion!!!— i a micas de lenga dins los mèdia.

De quora en quora, un jornalista, disocupat de segur, se sasís d’un mot: Qu’es aquò? —quatre grafias diferents dins los diccionaris franceses— glottofobia… e va d’una canal de television a una autra en clamant naut, fòrt e mòrt, e en francés ! que cal sauvar las lengas istoricas de França.

Besucarietas, besucarietas! e cap de ràdio, de tele en lenga nòstra… Desolat, es interdich per la Constitucion… Mas l’anglés? es autra causa, es LA lenga e sustot es la lenga de la “Start-up nation” cara a nòstre president.

Arrèsti aquí mon prepaus descosut mas empacha pas —e o tòrni dire— que los mots an un sens. Dins la doulce France, aquel mot a trobat tota sa placa sens jamai èsser prononciat. Es relatiu a la politica lingüistica de l’exagòn sus la quala totes las tendécias politicas, del Chávez exagonal a la Marion de las dents longas son d’acòrd.

Aquels vocable, o vos cal aprene e o cal far servir encara mai que “glottofobia”, aquel mot es: LINGÜICIDI!, lingüicidi “à la française !”