Uèi,  sus tot lo territòri de la Republica, i a ceremònias al monument dels mòrts de cada vilatge, cada vilòta, cada vila, cada metropòli en preséncia de las autoritats civilas e militaras per onorar los Mòrts per França de las primièra e segonda guèrras mondialas.

Desempuèi qualques ans, demandan aparentament als regents e regentas de la petita escòla d’acompanhar qualques drollets a aquesta ceremònia.

Me soveni… A l’escòla petita, la regenta —la “maîtresse d’école”— nos fasiá de leçons de morala… E sabètz qu’a l’epòca, al sortir de la guèrra —la segonda, de segur!— se las gents avián tornat trobar lo plaser d’èsser en vida, i aviá ça que la un fum de causas que se’n parlava pas… I vau tornar…

La regenta nos disiá donc que la populacion vertadièra del vilatge èra pas la familha, los vesins o las personas que rescontràvem per carrièras o dins los magazins. “Non pas, drollets —las drolletas èran dins una escòla diferenta!— la populacion vertadièra del vilatge, la trobaretz al cementèri… Pensatz-i!”

Efectivament, pels drollets qu’èram, aviá un sens; la guèrra èra dins totas  las memòrias e los adults generalament se calavan quand los dròlles èran a l’entorn. Supausi que devián mençonar los auvaris sonque quand èran colcats.

La regenta aviá rason de parlar del cementèri; ça que la, la Republica a “inaugurat” un autre luòc après lo chaple de  1914-1918 per que la populacion se sovenga de los que sont Mòrts per França o Mòrts per la patria!: lo monuments del mòrts.

Aquestes tornèron “prene de servici” après la guèrra de 1939-1945 per i apondre los noms de totes los qu’èran mòrts tanben per la patria… una guèrra diferenta mas tot autan murtrièa… Ailàs, las lagremas del chagrin de la pèrda d’un èsser aimat rajan pas mai… mai los mòrts tornan pas quand  los meteisses caps d’Estat signan  una patz qu’arrèsta la guèrra qu’avián declarada…

I aguèt qualques apondons encara, mas pas pertot, pels sordats  tuats en Indochina, etc. Guèrras colonialas que toquèt pas que las familhas en dòl… E totòm sap que’n Argeria foguèron pas que d’”operacions de manten de l’òrdre repulbican”!

Ara que las dents fan pas pus mal a totes los “peluts” e, dins fòrça pauc de temps, a totes los combatants de 1939-1945, calriá benlèu trobar quicòm ma per se sovenir.

Justament, los Britanics an facha una causida diferenta: celèbran la “jornada del sovenir” e aquò cobrís totas las guèrras dins las qualas los país es estat implicat…

Onorar los que son “mòrts per França” es un pauc cort, me sembla! Es arribat a la Republica de capitular mas TOTES los politicians exagonals —laissi los estrangièrs de caire— esquèrra e drecha unidas dins un ubrís espantós contunhan de saludar lo coratge dels Franceses  dins l’adversitat. França pòt pas èsser una poténcia mejana; França es una poténcia granda!

Los piòts quitan pas de barjacar!

Sabi pas qual a dit que la patz es pas qu’un periòde de calma, una pausa dins la guèrra… la guèrra estant l’estat normal de l’ambient planetari…

L’onze de novembre es inutil e lo discors distribuit a totas las comunas —36 000 a pr’aquí— una conariá. Poirián, los servicis de la presidéncia o del ministre  de la Defensa, estalviar los arbres que servisson a estampar aquel discors e pensar un pauc mai a l’avenidor del planeta.

Pensi que soi un ciutadan ordinari ni tròp colha ni tròp faissista, mas s’estimi mon identitat occitana soi pas pel nacionalisme estequit de nòstre Chávez exagonal o per las idèas neoliberalas de not’ bon président que nos demanda de damorar a l’ostal lo jorn que venta defòra e de traversar la carrièra per trobar de trabalh lo lendoman!

Enfin, una pensada pels paures “revolucionaris dictatorials”… o pas !

De moneda per las armas, los países ne tròban … mas quistan las ajudas al prèp dels capitalistas occidentals per luchar contra la famina!

Quitament se festejan suls cadavres, los mercadièrs de mòrt acabaràn dins una fòssa coma los autres…