Prepausi de descriure un pauc lo sistèma operatiu Ubuntu e de vos donar los ligams cap a de ressorsas per l’ensajar o installar. Ubuntu es sovent presentat coma un bon biais d’ensajar una distribucion Linux. Es benlèu discutible mas es la distribucion mai traducha en occitan e demòra plan accessibla.

Cada dos ans i a una version d’Ubuntu dicha «long tèrme», es a dire que serà actualizada e mantenguda per 5 ans, los logicials seràn pas portats a de versions novèlas levats correccions mendre, los correctius de seguretat seràn distribuits per téner d’aver un sistèma segur. I a mejan de perlongar las mesas a jorn en pagant. Los logicials son pas forçadament dins la darrièra version, aquesta version d’Ubuntu cèrca l’estabilitat amb de programas estables.

Cada 6 meses i a una version qu’apòrta los logicials dins lor version, e doncas amb las darrièras traduccions disponibles. Mas lo relambi de manteniment es cort e passat los 6 meses caldrà realizar una mesa a nivèl cap a una autra version intermediària o una version pel long tèrme. Las mesas a nivèl se presentan coma de mesas a jorn gròssas, i a pas res de complicat: se telecargan, s’installan puèi una reaviada e zo avètz la darrièra version installada.

La version sortida en octòbre es Ubuntu 23.10 e ten per nom”Mantic Minotaur», minotaure profetic en lenga nòstra. Utilizan una letra de l’alfabet per cada version, dos mots dont un adjectiu.

Avètz la possibilitat d’installar lo sistèma o de l’ensajar sens res tocar a las donadas de l’ordenador que vos serviretz. I a un mòde apelat «live» que permet d’amodar l’ordenador a partir d’un CD-ROM, DVD o una clau USB. Aquò fa que lo sistèma installat sus lo disc dur aviarà pas. Mas se pòt veire las donadas d’aqueste disc a partir de la distribucion Linux lançada en mòde live, serà vist coma un periferic tal un disc dur extèrn. Un inconvenient del mòde live es que provesís una velocitat mendre rapòrt a un disc dur vertadièr. L’autre incovenient es que fòra clau USB amb espaci persistent es que res es pas gardat, cap de parametratge o document creat pendent la session live.

Per crear una clau USB (d’almens 4 Go) aviabla amb Ubuntu vos dòni un ligam cap a un tutorial: https://doc.ubuntu-fr.org/rufus

E aquí per aprendre a lançar un sistèma operatiu qu’es pas installat al disc dur:

https://lecrabeinfo.net/demarrer-pc-a-partir-cle-usb-cd-dvd.html

E l’imatge disc d’Ubuntu se trapa aquí: http://ubuntu.mirrors.ovh.net/ubuntu-releases/23.10.1/ubuntu-23.10-live-server-amd64.iso

Cal saber que i a una avaria que fa que la pròva d’Ubuntu sens installacion se realiza sonque en anglés. Segon las equipas d’Ubuntu es pas un bug blocant...

Levat aqueste bug, Ubuntu permet de viure sa vida numerica en occitan. Se vos servissètz d’un logicial qu’es pas encara en occitan, podètz contribuir per ofrir la traduccion a la comunautat.