Vaquí çò que me contèt Jòrdi, un amic occitan. Dintrava de far de crompas dins la metropòli del Clapàs, de Montpelhièr aquesta debuta de decembre de 2023:

“Figura-te que fau totjorn mas crompas gròssas al supermercat Loclergue. Preni la carreta, pesqui de pitança laissa per laissa, e quora ai lo carreton comol passi a la caissa. Descargada la carretada sul tapís rotlaire,mon torn ven, saludi la caissièra per un: “- Bonjorn!” es lo primièr mot que disi dempuèi doas oras que soi dintrat. Ela, me respond per un: “- Bonjour” coma me diriá un “Au revoir” Sentissi a son dire qu’es un bonjorn robotic. Passa a la lèsta totes los produchs davant lo lunet que tinda a cada còp. Un còp acabat, la caissièra ajusta: ”- Vous payez en carte bleue? “- Òc” li respondi. Tusti lo còdi. Del temps, ajusta: “- Ticket de caisse? Ticket de carte bancaire?” Fau: “- Òc” Me ten los papierons. M’agacha amb d’uèlhs trabucaires. Ieu, saludi de la tèsta e buti ma carreta.

Lo tantossada, passi en çò del maselièr “Le boucher Occitan” Dintri e saludi amb un: “— Bonjorn!” Un “— Bonnjourr” me reven amb l’accent del miègjorn. “— Voldriái doas calhetas[1] se vos plai?” Aquí lo serveire trantalha pas. Va prener doas calhas rostidas dins la banca. Las pesa. Abans que las aguèsse plegadas, li disi: “- Doas calhetas pas doas calhas!” “-Mais que voulez-vous vraiment? Des cailles, des caillos, des cailletoos?” Alara, lo tipe, malcorat, m’agacha drech dins los uèlhs e me ditz: “— Excusez-moi, je ne comprends pas l’anglais!” pren las doas calhas e va tornamai las pausar a lor plaça. Sens m’agachar, sona: “— Client suivant!” Ieu, sortissi. Aqueste vèspre me passarai de calhetas!

Contunhi mas crompas en çò del fornièr. “Au pain d’Oc!” Dintri e soi saludat per un: “— Bonjour” parlat ponchut de la serveira, bocas en cuol de pola. Ieu, respondi per un: “— Bonjorn, es qu’auriatz de michas?” Ela, sul pic, me fa: ” — Quoi? Comment?” Ieu, torni dire: “— Es qu’auriatz de michas, se vos plai?” Ela: “— Mais c’est une insulte! Vous m’agressez!” “— Non, vos demandi solament s’avètz de michas? “— Mais vous voulez que je vous les montre? Vous êtes détraqué, pervers!” Ieu, sabi pas pus ont me botar. Soi tot moquet. Del còp, passi al francés: “— Madame, excusez-moi, je voulais simplement savoir si vous aviez des miches de pain à vendre?” “— Vous ne pourriez pas parler comme tout le monde! Du coup c’est pour me provoquer parce que je suis une femme!” “— Vous savez en Occitanie, on peut parler occitan...” Crompèri una micha, la paguèri e saludèri en francés. E m’encaminèri tot vergonhós.

Ganhèri la librariá del Clapàs la mai coneguda “Saupràn” Tombèri sus Cirdec. Quin astre! Sabi qu’amb el, al mens, podrai charrar en occitan. Escambièrem sus los libres que venián d’espelir. Me congostèri de veire la cara de la practica qu’esperava e nos escotava charrar: mesprés, suspresa, josrire, encantament... Ieu, cercavi “Le petit thalamus de Montpellier” Cirdec lo me trobèt sul pic. Per pagar se passèt coma a la caissa del supermercat Loclergue. Dintrèri a l’ostal, amb l’enveja de cabussar al pus lèu dins aquel “Petit thalamus de Montpellier.”

Ieu, escotèri menimosament lo raconte de Jòrdi e me diguèri que se totas e totes los que pòdon parlar la lenga d’òc o fasián, benlèu qu’ausirián mai d’occitan dins las carrièras e las botigas del Clapàs e d’Occitània! L’òm pòt totjorn somiar!