A la debuta de l’an, un còp manjadas las dentilhas del primièr de genièr, l’escriveire se carcanha pas d’oras e d’oras a ensajar de trapar un subjècte. Non: l’an comença per l’expression dels vòts (se siás un pauc fenhant, te pòdes reportar al papièr de l’an d’abans e auràs mai o mens las meteissas causas de dire!).

Alara, vos desiri a totas e totes, femnas e òmes, joves e vièlhs, nenets e papetas e mametas, vesinas e vesins, umanas e umans, animals, florals e minerals… una bona annada plan granada, amb la santat, la prosperitat e lo freginat.

Se pòt esperar que la colomba de la patz fague distribucion de rams d’oliu sus totes los endreits en conflicte, que las eleccions aicí o endacòm mai arrèsten de virar cap a las dreitas extrèmas, que la generositat e la convivialitat l’empòrten suls replegaments e l’embarrament sus se, que las doberturas siaguen mai fòrtas que las tampaduras.

Es de bon ton dins la premsa de demandar a un astrològ o una tiraira de cartas (bancàrias, se ne vira) sas prediccions per l’an. Alara, vos balhi a tustas e a bustas las anóncias pels temps a venir que vegèri al fons d’un veiron (o dos, o tres,…) d’aigardent de prunas e sens bòla de cristal:

Los Dragons remportaràn la Super-Liga. Probable que Mbappé signarà a Rodés. Febrièr serà de 29 jorns. Se metrà un chut a la flaüta del non-president Trompeta. Una rota ciclabla juntarà Tolosa e Castras. Aurem d’espargues per las meletas del temps pascal e de cerièras per Pentacosta. Corsega e Canaquia se ganharàn un trocinet d’autonomia. A Fontièrs de Cabardés, se faràn partidas de croquet sus la plaça al fons de la còsta. Los Jòcs Olimpics se debanaràn a París. Valdrà mai un esventalh que la CÒP-28 (o la 29) per s’aparar del rescalfament climatic. Per las eleccions europèas, caldrà plan votar per Euròpa. Aqueste estiu, plorarem encara l’auséncia de l’Estivada. En novembre, beurem de vin novèl a Vilardonèl...

E qu’aqueste an, siaguessètz totas e totes preses d’una talent d’occitan: rescontres, lecturas, espectacles, balètis,…

La còca dels Reis

Benlèu que coneissètz lo mot: Epifania, mas lo monde dison simplament los Reis. Èran tres: lo Gaspard, lo Melchiòr e lo Baltazar a portar presents al pichon Jesús que veniá de nàisser. Nos dison qu’èran magues, qu’arribavan d’un londanh Orient e qu’una estèla lor i aviá ensenhat lo camin. Devián pas èsser plan rics que i aviá pas d’agents de seguritat per los protegir e que se menavan solets los camèls (o los dromadaris?) en seguissent l’estèla-GPS. Portavan tres presents: d’aur, d’encens e de mirra. Òm se pòt interrogar sus aquela causida:

• L’aur es plan polit, lusís al solelh, fa de jòias bèlas. Transformat en lingòts, las bancas e los potents l’embarran dins de castèls-fòrts e se fan la guèrra per n’aver mai a ne pas saber de que ne faire. Pels paures, demòra d’èsser encara mai miseroses e viure de l’esper fòl dels cercaires de pampalhetas, amb totes los degalhs ecologics e umans que pòdon faire en Amazonia. E vos parli pas de las consequéncias de la cèrca d’aur a Salsinha!

• l’encens acompanha plan de ceremonias religiosas sus la planeta per ensajar de menar las gens dins un autre univèrs

• la mirra li fa la guèrra dins lo domèni dels perfums, pòt èsser una potinga e ne traparetz per fabricar de Benedictina.

La bona novèla es que d’aquel temps li portèron pas una Play-Station nimai una Nintendo o lo darrièr I-faune, mas los rèire-rèire-petit-filhs dels tres son condemnats de menar aquelas causas de la modernitat vist que dins unes païses, coma cò dels vesins espanhòls, tenon lo ròtle d’Òme-Nadal e son encargats de portar presents als enfants bravonets.

Per democratizar aquela foncion de rei, inventèron la fava de trapar dins una còca. Cadun pòt atal faire lo fièr amb una corona de papièr fòrt sul cap per una demostracion bèla de la vanitat de la foncion.

Per un còp, aquò fa una bona rason d’èsser de Limós entre lo(s) veire(s) de blanqueta d’acompanhament e lo famós Limós que fa mens estofa-crestian amb sa crèma e sas fruchas confidas!

Se trapatz la fava, prenètz lèu aquela designacion onorifica. Es pas autorizat d’engolir o d’amagar la fava al risc de venir manjafavas e , çò pièger, de se botar a bretonejar o a francimandejar!

2024 Roch