Que hèi maishant temps… sembla que la pluja e la granissa non se vòlen pas arrestar de càser dens las nòstas brembas…

Mes perqué tot atau que pareish depressiu? Perqué, au hiu de la premsa, son totjorn de las causas dramaticas e de las menaças? Qui tròba interés atau d’engueishar lo monde?

Enter las guèrras, las menaças ecologicas, los trabucs de la politica nacionau, las malaudias, nos sembla que sonque la depression e lo tristumi vàsen la normalitat.

Perqué pas, un còp au mens, amuishar l’auta parta de las causas: solide, la biòdiversitat es en dangèir, mes avem pas jamei tant protegit lo monde sauvatge, solide mancam d’aiga, mes dempui tres mes, que plau a pielas…

Mitat plen o mitat vuide lo veire?

Per çò qu’es de la cultura d’Òc, se pòt vèser las causas de la medisha fèiçon. Solide que l’esper d’un tornar de la lenga dens la vita vitanta de la societat, esper que portava la generacion passada, s’i es pas escasut, e probable que s’i escaserà pas de tira…

Solide que los vielhs locutors natius son a desaparéisher, mes la lenga a pas jamei estada tant ensenhada e dempui quauquas annadas, tornan mainatges per har sonar los mots… L’emocion d’enténer un drollet petit en Occitan non compta pas? Se damòra camin de har, jà avem caminat e hèit de bon d’ic díser !

E pui, benlèu que fin-finau, es pas tant la tòca que compta, que non pas aqueth camin: es dens l’accion que se tròba lo plaser de víver e la realisacion de sia-medish. Es dens l’accion que se tròba la rencontra deus auts…

Atau, existís un “occitanisme urֵós”, lo de l’arsec, de la hami de har davançar, un chic, las causas. Aqueth “occitanisme de l’accion”, lo vesem cada jorn dens las sesilhas que nos demandan de participir dab Gric de Prat.

Es d’aqueth estrambòrd que vorrí ací me har lo resson, en tot contar quate exemples d’accions escasudas que portèren  de bonur a l’encòp aus organisators e aus qu’an viscut la causa.

- Son a ríser e a dançar dempui 22 ans ! Los mainatges deu sud de Gironda esperan dab estrambòrd la venguda deu Carnavau de Pellegrua…Dens un parçan on lo Carnavau vertadèir, lo que hèi participir lo monde, es pas sonqu’un remembrís londanh, la volontat d’un professor deu collègi d’aquesta petita ciutat resviscolèt la hèsta…

E jo, dempui 22 ans, preni tant de plaser de véser los mainatges urós de dançar, de cantar e de cridar amassa…Preni tant de plaser de los contar las trufandisas carnavalèiras que me sembla que mon pifre se muda en una flinga de bona broisha. A mesura que passèren las annadas, lo Carnavau  vasot l’ahar de tots: deu vilatge e de la comuna qu’adoba las carrèiras, deu collègi que recèu los mainatges venguts de tots los cantons deu sud de Gironda, deus professors deus auts establiments escolars que pòrtan lors eslhèves e, solide, de Gric de Prat qu’anima la sesilha.

En 22 ans d’existència, lo Carnavau qu’a resistit a tot, deu cambiament de director deu collègi dinc ‘au COVID que nos l’a suprimit un còp… mes pas dus !  Son absència n’a pas resistit a la demanda deus mainatges ! E son aqueths quites mainatges vasuts grans, que son adara los animators deu Carnavau, dab autant de plaser com quan èran petits.

- Los escambis e los bessonatges enter los dròlles qu’estudian l’occitan:  los de la classa de 2° dab los petits de mairau, los de Terminau dab los de primària eca… A cada mainatge lo son “besson”. Tot un sarròt de rencontras e de letras on cadun escriu (o dessenha) au son. Un hilat de ligams afectius teishuts enter los uns e los auts e un gran bonur per los professors d’aver permetut atau bèras rencontras.

Aqueths bessonatges, qu’estonèren lo petit monde locau de l’Educacion Nacionau que n’i cresèva pas, amuisha qu’un camin damòra possible dens aqueth encastre tant “tecnocratic” …

- Es a Marmanda que sortit, dus ans i a, lo film de Bernard Lataste “Bilingue patois”.

L’istòria de las relacions enter un dròlle de classa bilingua e lo son gran pair. L’un parla l’Occitan e l’aut lo patoés, l’un coneish lo contexte culturau mes l’aut parla dempui totjorn.

Un bròi heish d’escambis plen de descobertas recipròcas, que deishèt los espectators hòrt esmauvuts (los qu’an podut entrar dens la sala de cinemà, tant monde i avèva !).

- Per lo darrèir còp que vengot a Bordèu en 2014, Rosina de Pèira, estot convidada per una còla de l’associacion “Lo Gric dau Medòc”.  Tots que sabèvan que seré un deus darrèirs (e meilèu lo darrèir) concèrt de la dauna grana de la cançon occitana, dens lo parçan nòste. L’ideia èra de li adobar una dimenjada de saunei: recepcion au Musèu d’Aquitània, concèrt dens la glèisa de Blancahòrt e rencontra dab joens musicians per un tròç d’espectacle en comun. Soleta, shens nat acompanhament, Rosina cantèt un òra de seguit: un moment magic per èra, per tots, e tanben per los mei joens que descobriren atau sa fòrça  e  la  de la cançon occitana tradicionau. Un tròç de bonur que cadun s’en emportèt lo gost e la memòria per longtemps.

Aquí donc quate creacions dab la cultura d’Oc, exepcionaus sonque per los qu’an viscut las causas, luenhas de la renomada e deus ambits deus uns e deus auts. Un trabalh au pregond per amuishar qu’avem, egau, enqüera la possibiliat d’enlusir un chic aqueth triste monde que n’a plan de besunh.

Quate exemples creators de vita, que, n’en soi segur, cadun s’en puiré contar plan d’auts…

E perqué pas, justament, los contar?