La vision d'extrèits de la ceremonia en omenatge a Robert Badinter me tornèc brembar recentament de çò que la Republica francesa a totjorn volgut remplaçar la religion catolica dens l'esperit deus ciutadans, e tanben en tot utilizar los medishes biaishes.

Fin finala, aquò pòt semblar anodin, mes au miei d'un debat sus çò que cau que sia la laïcitat, me pareish pro mauestruc. Quan daubuns utilizan la nocion de laïcitat per combàter la religion e sustot lo pes filosofic que pòt prénguer sus l'esperit uman que seré lavetz pas mès en capacitat de soscar per se medish, me demanda se'n hèn pas un pauc tròp.

Passarèi lèu lèu suu culte de l'Èste suprème que la Revolucion e volgut impausar per remplaçar lo catolicisme e l'influéncia deus prèstes, qu'estoc pas que passadís dens l'istòria, per parlar que deus elements botats en exèrgue per l'Estat per s'assegurar (aquò, soi jo qu'ac disi) de l'empresa suus esperits.

Sovent dens los debats es utilizada l'expression "las valors republicanas" que, tot coma "las valors crestianas", servissen de definir lo lòc on se tròba lo Ben e on se tròba lo Mau. Lo problèma, segon jo, es qu'aquesta nocion de "valors republicanas" pòt cambiar segon lo que parla, mes es reconeishut per cadun coma quicòm de plan. Sufís pas que de díser que quicòm es "en contra de las valors republicanas" per aver rason sense beson de tròp d'arguments.

Am avut doncas una ceremonia a Badinter que semblava fòrça una missa, dambe la preséncia deus parents e deus pròches, dens un lòc "sagrat" de la Republica, la plaça Vendôme, davant lo ministèri de la Justícia. Lo devís d'Emmanuel Macron sus l'empont (o l'autar) prengoc precisament lo ton d'un presic, lo podètz tornar escotar aqui s'atz lo temps e lo coratge.

Per acabar, estoc rendut public que lo president (lo papa dens la religion republicana) volèva botar Sénher Badinter au Panteon. Com podèm pas comparar lo monde qu'estón portats au Panthéon de París aus sents catolics? Vesi pas guaire de diferéncia dambe una canonizacion.

E d'alhors lo mot "panteon" a una etimologia que deisha pas lo mendre dobte: deu grèc pan que vòu díser "totis", de theos que vòu díser "diu" e de la finala -on que definís un lòc. "Lo lòc de totis los dius".

Amen.