Laurenç Alibert
Sus la preséncia de nazis suu Maidan, disi un tèrç pr'amor que, a la caduda deu govèrn, los pòstes de ministres estón despartits segon lor participacion, e la dreta extrèma ne receboc un tèrç. Totun, après las eleccions, pas nat ministre nazi estoc recondusit après resultas electoralas de las marridas, çò que mostra plan que la populacion ucrainiana les seguissèva pas, mes per contra la propaganda russa expleitèc lor preséncia per espaurir lo monde de Donbàs o de Crimèa (o autas region russofònas), qu'espiavan pas que la television russa e pas la de Kéïiv.

A Joan Marc Leclercq,
Pensi pas èstre dogmatic, pr’aquò per ieu al contrari, la vertat existís (dire que la vertat existís pas me sembla un postulat postmodernista) mas es d’un acomplexitat extrema e n’agantam pas que de tròces, e cadun de tròces diferents. E nos enganam. Mas cal saber reconéisser quand nos enganam. Nos arriba a totes. La question es pas de saber se quauqu’un a la vertat e l’autre non, mas cal possedís una vesion mai pròcha de la vertat, mai globala, mai capabla de s’extraire de çò que le comfòrta.

Per Maïdan, la còla italiana se m’engani pas es la de Canale 5, cadena de Berlusconi, amic de Potin, que faguèt seguir en França Berruyer de « Les Crises », i vesi donc pas cap de credibilitat…
Tot aquò es plan desbastís perB. Vitkine aquí : https://www.facebook.com/benoit.vitkine/posts/pfbid0yPpyU3Nd26PGRJSj2yendYVrbTcEyuqJXQuTFjQ71XUrupfBK631kKT6un8vbf4Gl

Èri pas a Maïdan, mas mon melhor amic i èra e viviá prèp de la plaça (èra ensenhaire al licèu francés de Kiïv e fasquèt un Memòri de Master 2 de relacion internacionalas per Sciencas Po Tolosa sus la situacion mentre que s’i trapava). E ço que descriu el, qu’es francés, o d’autres de mos ucrainians de Kiïv, es pas çò que disètz : un terç de « neo-nazis » dintra en contradiccion totala amb totas mas sorças. N’i aviá, òc, mas a la mesura de lor pes dins la societat ucrainian, benlèu un pauc mai dins un contèxte violent, pas gaire çaquelà, plan mens en tot cas de çò que conta d’empertot la progaganda russa. Per donar un òrdre d’idèa, Pravy sektor es 1,81% a las legislativas de 2014 e 2,15 en 2019 Svoboda c’est 4, 7% et 2%… Siam plan luènh de çò que se fa en França… A la manifestacion en onor de Bandera del 1er de genièr 2014 son 15000, a metre al rapòrt dels 200000 que manifestavan le 15 de dedecembre 2013 per Euròpa. Sem a 13%, luènh d’un terç.

Chaple, avètz rason, le terme conven pas, s’agís pas de Mariupol o Bakhmut. Pr’aquò, me sembla plan pus rasonable de considerar a partir de las donadas qu’avèm que les civils manifesteires foguèron pas tuat per d’ esnipers estrangièrs mas per de policièrs ucrainians…
Per ieu tanpauc i a pas necessariament de bons e de marits, som pas maniqueista, mas las responsabilitats son pas totjorn partejadas, en particular dins aquel contèxte.

Per Crimèa la question es pas de negar le sentiment d’una majoritat, mas le mejan d’accion de Russia : crear una instabilitat puèi intervenir militarament per denegar tot autre biais. A ma coneissença es le primièr còp qu’un país n’anexa le tròç d’un autre dempuèi la segonda guèrra mondiala. Tròbi plan interessant çò que rapòrta Anna Colin Lebedev dins son libre d’un veteran ucrainian de l’Afganistan qu’aviá encara de bonas relacions amb sos ex-collègas russes cap a 2014 :

« Il ne nie pas les sympathies prorusse des habitants de la péninsule, mais la violence de la méthode a été pour lui une humiliation personnelle. « Je leur dis : « S’ils [les Criméens] le veulent, ok. Mais pourquoi vous prenez [la Crimée] comme de barbares : vous êtes venus, vous l’avez prise. Vous m’avez humilié. Si vous m’aviez dit : « Donne-la moi » je vous l’aurais données » (A. Colin Lebedev, Jamais frères ? Ukraine et Russie : une tragédie post-soviétique, p. 156)

Es pas l’ideologia politica ni mai la proximitat de afectiva que governa mon biais d’analizar la situacion, tot al contrari : se disiái qu’ai d’amics costat ucrainians, n’ai plan mai encara, e de mai pròches, que vivon en Federacion de Russia ont visquèri e ont e contunhèri d'anar regularament (subretot Caucàs e Moscòu) cada annada o gaireben de 2012 (mon retorn en França) a novembre 2021, darrièr còp qu’i anèri. Vesi pas tot blanc o negre, mas dins de moments grèus me sembla que cal se saber posicionar, e mai s’aquò dòl. Encara pièger per ieu : mai qu’Ucraina o Russia, aimi prigondament (e coneissi melhor) Ossetia, e en particular Ossetia del Sud. Ma posicion m’a considerablament alunhat de mond qu’aimavi per encausa de debat politics sens fin e sens solucions. Ensagèri totjorn de mostrar qu’ Ossetia del Sud èra pas coma la pintrava la doxa georgiana (aquí https://journals.openedition.org/lengas/1174 o aquí https://regard-est.com/ossetie-du-sud-dans-le-contexte-de-la-guerre-en-ukraine-une-situation-complexe) empacha pas que la lectura d’una partida importanta de la populacion ossèta del conflicte ucrainian actuala es velada per lor pròpria istòria : deute cap a la Russia, sosten d’Ucraina a Georgia, tot aquò lor empachèt de veire la simpla realitat que les Ucrainians vivián una negacion de lor identitat e de lor istòria per Russia comparabla a la lor negacion per Georgia…

A Laurenç Alibèrt,
Com atz remercat, soi "polidòxe", es a díser que, per jo, la Vertat existís pas. Es per aquò qu'èi botadas duas possibilitats, soi pas dogmatic. Èi pas dit qu'una de las duas èra pèga. Tota ma soscadissa, solide, a començat quan soi anat en Ucraïna (un bon detzenat de còps e en Russia tanben), e en particular en Crimèa. Me soi apercebut que la Vertat d'aicí es pas la Vertat d'aquiu. En Crimèa, totis los que sabèvan qu'èri estrangièr m'entercalhavan per me díser : "Sabètz, sèm Russes, sèm pas Ucrainians ...", d'alhors aquò, a l'epòca, m'enmaliciava e me hartava. Puèi, lo jorn quan l'armada russa es arribada en Crimèa, èi escrit au tipe que'm hasèva vénguer a Ialta, un pauc chepicat, e eth ça'm responoc : "Mes de qu'avètz totis a vos inquietar, que hèm la hèsta dempuèi una setmana !". Es vertat qu'aquò m'ajudèc de véser la situacion diferentament de çò que's ditz ací.
A l'epòce deu Maidan, una amiga ucrainiana me digoc qu'anore a Kéïiv per las vacanças e que sons amics l'avèvan pervenguda de çò que, suu Maidan, i avèva de qué minjar, de qué béver, de la musica e que balhavan 50 euros per jorn. Èra pas una manifestacion tan espontanèa qu'aquò. De lor costat, los Russes organizavan un auta manifestacion sus una auta plaça, mes benlèu dambe mens de mejans. Ací se'n parlava pas brica. Las televisions occidentalas muishèvan pas los Neo-nazis deu Maidan (un bon tèrç deu monde present totun) quan las televisions russas mostravan pas qu'aquò. Cau díser que las populacions d'èst e de sud d'Ucraïna parlan pas que lo russ e doncas espiavan la television russa. Podètz imaginar la paur de véser los Nazis de Maidan que podèvan les vénguer dessùs ... Ma propaganda russa acabava de'us espaurir quan la propaganda occidentala amagava aquesta hèita.
Tot aquò per díser que coneishèm lo poder tarrible de la propaganda russa e de com pòt nùser suus esperit deu monde, mes cau pas negligir lo de la propaganda americana. Es pas pr'amor qu'i a un "Maishant" d'un costat que los autes de l'aute costat son "Bons". Aquò fonciona pas qu'a Hollywood. Ucraïna, e sus tot son pòble, solide, es la victima d'un conflicte entre USA e Russia e los mòrts se comptan per centenats de milierats.

A Laurenç Alibèrt,
Mercés per vòste punt de vista qu'es fòrça interessant. Prenguerèi mès de temps per respóner, èi pas ara de léser que per un detalh : quan parlatz deu chaple deu Maidan (per saber se parlam de la medisha causa), atz vist lo reportatge de la còla de television italiana qu'a retrobats los mercenaris georgians qu'an tirat dempuèi l'ostalaria, pagats peus Americans? Suu Maidan es fòrça interessant de parlar, un simbèu evident de las propagandas deus mèdias de cada costat, caduns muishant çò que vòlen e amagant çò que vòlen, que sian los braves ciutadans contra la corrupcion o los neo-nazis que's passejavan dambe un pertrèit de Hitler..

Me cal dire que som un pauc estonat de veire qu’un conesseire d’Ucraina coma siatz (dempuèi dos ans, fau un cors de literatura en Licéncia 3 d’occitan a Montpelhièr sus vòstre roman per assabentar les meus estudiants sul contèxte de la primièra independéncia d’Ucraina), pòsca partejar una vision que me sembla politicament pro nèscia, en tot cas suls objectius de Potin. I a, a mon vejaire, pas cap d’opcion 2, sola l’opcion 1 de çò qu ‘escrives ten la rota. Per Polonha, vos seguissi, mas pels paises baltes e per Moldavia, al contrari pensi que trantalharà pas se vei l’impoténcia de l’Occident.

Pensi que nòstra diferéncia es aquí : per ieu, cap d’opcion pacifista es pas d’envisatjar dins le contèxte actual que coma un abandon non solament d’Ucraïna mas de nòstre quite avenidor. Quand vesem cossí l’esperit d’extrema dreita metastasa dins Euròpa tota, es pas impossible, de tot biais, qu’una Euròpa venguda largament autocratica abandonèsse Ucraïna e causiguèsse un jorn un « pacificisme » de cap a Russia…
Malgrat l’òdi que pòrti a la politica de nòstre governament en França, e malgrat l’incoeréncia de sa politica sul subjècte (el que se ridiculizèt tant de temps a ensajar de dialogar amb Potin) Macron a rason de comparar de l’actitud de l’esquèrra francesa (LFI e PC, mas pas les Verds) a la de Daladièr a Munich. Cal rapelar que la guèrra que mena Potin en Ucraina (coma ba disiá per exemple a rason Markowicz sus son blog o coma ba mostrèt tanben Lebedynsky), es pas nascuda d’una question ligada a OTAN, mas d’un acòrdi de raprochament d’Ucraina amb l’UE. Es aquò que li èra mai insuportable. Donc, s’es una question existenciala per Ucraina al primièr gra, l’es tanben, dins un segond temps per UE.

Escrivi tot aquò en consciéncia qu' es una tragèdia immensa que se debana de tot biais, consciéncia afortida al quotidian, dins la mesura qu’ai de pròches dels dos costats de la frontièra russo-ucrainiana. Çaquela tot abandon del sosten militari a Ucraina (qu’a ja començat costat american, coma ba vesem), ba vesi non solament coma una traïson (de cap als soldats) mas coma la pièger de las flaquesas per la sobereinetat d’Euròpa. Ara las causas son tròp engatjadas per Russia e Ucraina : lor cal ganhar o perdre aquesta guèrra cap a un cambiament de regim d’un costat o de l’autre.

Quant a la votacion dels « novèls teritòris », aprèp 10 ans de guèrra es tròp tard per qu’aja una representativitat de çò qu’èran aqueles lòcs abans 2014. Sens comptar que per las circonstàncias, siatz pr’aquò al corrent que son de territòris ont i auriá jamai agut cap de guèrra en 2014 sens 1) le chaple de Maïdan, e subretot 2) sens l’intervencion dirècta de Russia en Crimèa. Aqueles territòris del Donbass perdèron lor « ucrainitat » pas qu’amb l’URSS e le desvolopament industrial de la region, la revendicacion independentista foguèt creada ex nihilo en 2014 pel Cremlin, al contrari d’Ossetia del Sud e d’Abkhazia ont avián de revendicacions ancianas sus una basa lingüistica, culturala e istorica prigonda.

Tornarmai sul pacifisme, es un ideal que respecti prigondament sul plan individual, mas que sul plan collectiu se pòt pas aplicar a tota epòca e tot contèxte : ara, que sembla clar que les Estats Units son a se retirar progressivament de lor implicacion en Euròpa (serà evident se Trump es elegit, mas serà probable tanben le cas, e mai pus progressivament, amb les democratas), Euròpa deu organizar sa defensa sola mas sembla mal partida per aquò, vertat. A l’ora ont la societat civila francesa e occitana sembla ja pròcha de causir un camin autocratic, ieu considèri qu’ai un deute moral de cap als soldats ucrainians (un amic ucrainian sul front dempuèi 2 ans, tras que cansat, nafrat e pas relevat per exemple), e que se baton pel pauc que demòra de l’idèa democratica dins aqueste continent. E disi pas aquò en asirança de Russia, país qu’aimèri prigondament e ont visquèri tres ans, mas an causit le marrit camin. Pensi que la pièger de totas las manipulacions de Potin serà estada d’aver desviada la memòria dels sacrificis sovietics de la seconda guèrra mondiala. Nicolas Werth ba descriu perfèitament dins "Poutine, historien en chef". Es mai que mai sus aquò qu’a capitat de mobilizar la populacion sus aqueste projècte òrre.