Amb Polinesia francesa, Corsega e Kanaquia que vòtan de «Lei del país», l’actuala republica francesa es ja federalizada.

Amb Guaiana, Martinica revendica tanplan un estatut d’autonomia comparable.

En 1959, sus fons de crisi sociala e economica, 3 joves martiniqueses van ser tuats per los CRS a Fòrt-de-França, capitala de l’isla, pendent 3 jorns de susmautas.  En seguida, lo Conselh General de Martinica va votar a una fòrta majoritat una mocion per reclamar una evolucion estatutària d’autonomia per l’Isla. Ne seguirà un vam de mesa en causa qu’aduirà la creacion de partits autonomistas o independentistas qu’obtendràn de resultats electorals notables.

En 2016, nais la Collectivitat Territoriala de Martinica de la fusion de la region e del departament en seguida a un referèndum capitat en 2010. Possedís a l’encòp las competéncias, administracions e budgèts d’un departament e d’una region d’oltramar. Administra son territòri en collaboracion amb las tres intercomunalitats de l’isla sense aver a negociar amb una administracion departamentala.

Del fait de la separacion del conselh executiu e del burèu de l’assemblada, Martinica a un estatut democratic mai evoluït tal coma las tres regions ja autonòmas de França. L’Assemblada de Martinica procedís a l’eleccion del president e dels vicepresidents de l’assemblada puèi elegís lo conselh executiu e son president. Aital, l’assemblada de Martinica non es jos la tutèla de l’executiu coma la granda part de las assembladas elegidas de la republica francesa. Lo mandat de conselhièr executiu es incompatible amb lo mandat de membre de l’assemblada de Martinica.

En 2021, gasanha las eleccions territorialas la lista de Serge Letchimy del partit autonomista PPM (Partit Progressista Martiniqués). Fondat per Aimé Cesaire en 1958, se definís coma «un partit nacionalista, democratic e anticolonialista, inspirat de l’ideal socialista».

En febrièr de 2023, la collectivitat de Martinica adoptèt la bandièra roja-verda-negre, creada dins las annadas 1960 dins l’encastre de las lutas anticolonialistas dels tot primièrs movements independentistas de Martinica, amb las tres colors de la bandièra adoptada en 1920 per lo movement panafrican.

En novembre de 2023, l’unanimitat dels elegits presents votèt l’autonomia de l’isla amb una resolucion que prepausava la redaccion d’un article 73-1 de la Constitucion "relatiu a la domiciliacion en Martinica e dins las collectivitats d’Oltramar qu’o desiran, d’un poder normatiu autonòm intervenent en complement de l’Estat o de faiçon exclusiva". En març de 2024, lo ministre de l’interior en visita dins l’isla respondèt que l’estat estúdia mantun scenarios possibles.

Lo creòl martiniqués es la lenga mairala 90 % de la populacion. Non a pas d’estatut legal e patís donc d’una fòrta discriminacion comparat a la lenga francesa.

En mai de 2023, l’assemblada de Martinica votèt a l’unanimitat mens una votz la reconeissença del caractèr oficial del creòl martiniqués al costat del francés. La resolucion propausava una modificacion del còdi general de las collectivitats territorialas qu’auriá deguda èsser presentada al Primièr ministre, als presidents de l’Assemblada nacionala e del Senat, aital coma al prefècte.

Sasit immediatament pel prefècte de Martinica que demandèt la suspension provisòria de la deliberacion, lo jutge dels referits del tribunal administratiu regetèt lo recors.

Sasit alavètz en apèl pel prefècte de Martinica, lo jutge dels referits de la cort administrativa d’apèl de Bordèu considèra qu’existís un dobte seriós sus la legalitat de la deliberacion segon l’interpretacion restrictiva del Conselh constitucional e del Conselh d’Estat de l’article 2 de la Constitucion que ditz que “la lenga de la Republica es lo francés». Ordena la suspension de son execucion.

En novembre de 2023, la Collectivitat Territoriala de Martinica se provesiguèt en cassacion davant lo Conselh d’Estat. En cas de regèt probable confòrmament a la jurisprudéncia actuala del conselh constitucional, podriá sasir la cort de justícia de l’Union europèu.