Lo moviment Me-Too s’espandís. Lo problèma de las relacions femnas-òmes pren d’ample dins los mitans artistics, medicals, policièrs, militars, politics, juridics… Fin finala, dins tota la societat. Aquela situacion nos convida, dins aquesta cronica menada deontologicament per la mesa al jorn de las vertats vertadièras, a tornar considerar d’un uèlh novèl l’istòria occitana. Nòstres estudis de la literatura medievala nos an permés atal de desvelar dos dossièrs que relèvan d’un biais evident de Me-Toomedievals.

Amor de lonh e de farlabica

D’en primièr, s’agís de la princessa de Tripòli que recebiá cada jorn un corrièr enflambat que veniá de Blaia ont un trobador s’èra procurat (Dieu sol sap cossí) una enluminadura suggestiva que la representava nusa als banhs. Lo tipe fantasmava quicòm e la princessa lo daissava a sos sòmis e a son secutament postal que, vist lo còst de las crosièras cò de Còsta e Ribeiral, èra pas prèst de venir fins a Tripòli. Mas èra caparrut, rufe e rude lo Jaufre Rudèl: montèt sus un naviri en passatgièr clandestin. Lo pauròt se faguèt agantar a l’arribada del naviri en tèrra lonhdana. Los doganièrs locals te li metèron una brandida que lo daissèt per mòrt. La princessa, avisada, volguèt véser lo morre del tipe que la perseguissiá de sas missivas. Arribèt just per reculhir son darrièr sospir. En plaça de la denóncia d’un secutament moral, la cellula de comunicacion del castèl decidiguèt de faire córrer la legenda d’aquel amor de lonh que serviriá la glòria de la princessa dins los sègles dels sègles. Una version a l’aiga de ròsa (o: de Ròse?) plan luènh de la realitat!

Paura Loba de Puègnautièr!

D’en segond, joslevarai lo cas de Na Loba de Puègnautièr que patiguèt long de sa vida d’unas opressions tarriblas. Ja, perqué los parents causiguèron de la sonar Loba e li interdiguèron de portar capulets roges? E aquel jòc de mainatges ont la desvestissián, li escampavan los vestits dins un cabanòt ont l’embarravan en li cantant: ”Loba, lobeta, ont siás?” E ela deviá respondre dins l’òrdre e sens s’enganar: ”Soi dins la cabaneta e me boti las braietas. Soi dins la cabaneta e me boti las caucetas. Soi dins la cabaneta e me boti la camiseta. Soi dins la cabaneta e me boti la raubeta. Soi dins la cabaneta e me boti la casqueta.” Se s’enganava, deviá reprendre de la debuta.

E aquela cançon que cada còp un joglar cantava dins las seradas pòrtas dobèrtas del castèl (e quand un joglar passava pas, la corala del vilatge o de la garda l’aviá apresa cossí que siague):

“Èra una nuèit coma se’n coneguèt cap d’autra
Dempuèi cent mila nuèits
Una nuèit de fèrre, una nuèit de sang
Una nuèit, un gos udola
Gaitatz plan, monde dels Albarèls, gaitatz plan
Las tinas de vins de Cabardés se voidan
Lo vin es picat
Pòdes sorire, aimabla castelana,
Los lops son dintrats dins Tolosa
Siá per Murèt, siá per Ramonvila,
De Peiregòrd
de Lemosin
Los lops son dintrats dins Tolosa
Pòrtas barradas, lo monde clasquejava
Dos lops son dintrats per Tolosa
L’un per Arnaut-Bernat, l’autre per Matabuòu
Èra un vièlh mascle de París
Qu’arribèt amb sas dètz femèlas
Jos Godolin, lusís l’estèla
E noiriguèt sos pichons: amb los enfants del Miralh
Cent lops, o-o-o, o-o-o!
Qual sap s’òmes e femnas del país mondin
Tornaràn trapar Jòia e Paratge
Per caçar los lops de Tolosa
De Besièrs e Carcassès
De Provença e de la tèrra d’Argença
Los lops son dintrats dins Tolosa!”.

E ara, se disiá que l’esquipa dels Lops de Roèrgue èra plan mai fòrta que los Singlars de Cabardés e que s’entornariá amb lo boclièr-trofèu del campionat de sola!

N’aviá lo fasti de manjar costelons d’anhelons, navarins e motons a l’ast! E, tap sus la cantina de cartagèna, mancava que l’autre capbord que veniá udolar cada nuèit jos la finèstra jol pretèxte qu’èra Loba e que per el se fasiá lop. Aviá protestat contra l’argosin, mas li avián dit qu’aquela situacion, de per Dieu, èra plan dins l’òrdre de las causas.

L’escafament contra los secutaments

Uèi, podèm pas mai admetre e sofrir los secutaments que ne patiguèron la Dama de Tripòli e Na Loba. Convidam doncas l’IEO, lo Felibritge, lo Collègi d’Occitania, Calandreta, l’OPLO, lo Congrès, lo Pen-Club Occitan, la revista Òc, Lo Diari, Lo Jornalet, las ràdios occitanas… de seguir l’exemple exemplari de Lagarde & Michard, de l’Academia Francesa e del Ministèri de l’Educacion nacionala de França en fòrabandissent Jaufre Rudèl e Pèire Vidal de la tièra dels poètas occitans medievals.

Apiejam nòstra requèsta sul film-documentari (per l’ora, al montatge) de Patric La Vau ont l’arqueològ Joan Guilaine revèla l’existéncia d’un moviment occitan femenin de protèsta contra los secutaments sexuals e morals, una prefiguracion del MLF modèrne mas que visquèt dins una quasi-clandestinitat e que se disiá: las Mitonas! Seguissián una via que Dòna Carcàs aviá dobèrta en escampant son pòrc…

Mitonet Roch