Eth vòt ath Parlament de Catalonha ei de toti es que se hèn eth que mès trascendéncia a ena promocion dera lengua nòsta; actue sus era intervencion mès dirècta ena promocion e conservacion dera lengua. Ei mès important, en tèrmes de lengua occitana, que non pas eth vòt deth Congreso des Diputados e deth Senat. N’i a pro damb comparar quines actuacions a auut eth Gobierno espanhòl en matèria d’occitan. Qui s’a ocupat dera lengua a estat era Generalitat; Era recenta demostracion de qu’eth vòt dera majoria de partits espanhòls a instat eth Gobierno a ajudar ara lengua occitana a trauès dera promocion dera Acadèmia dera lengua occitana (en qu’eth representant aranés non a votat a favor) ei era demostracion de que se se vò era intervencion deth Gobierno espanhòl pòt èster importanta. Sonque falte volé’c.  Lo qu’ei indiscutible ei qu’era palma dera intervencion se l’empòrte era Generalitat de Catalonha e ei aquiu a on ara, en vòt electorau dera setmana que ven i podem intervier toti es ciutadans.

Eth vòt ara composicion deth Parlament de Catalonha ei eth mès trascendent, mès que non pas eth des eleccions municipaus e ath Conselh Generau d’Aran. Des deth 2006, des der Estatut d’Autonomia de Catalonha era lengua occitana ei ua lengua de Catalonha. Er occitan i é oficiau e donques ei Catalonha qui a era responsabilitat de respóner ad aguesta oficialitat.

Era sensibilitat que Catalonha exprèsse envèrs era sua lengua pròpria, eth catalan, se transmet coma en uns vassi comunicants envèrs er occitan. Se Catalonha a besonh d’establir programes especifics entath catalan pera sua delicada situacion, tanben a d’establir-les entar occitan; se Catalonha a de promòir eth catalan enes mieis de comunicacion, tanben a de promòir er occitan, se Catalonha a d’establir programes especifics ena escòla, e ena societat en generau, pera salut deth catalan, tanben ac a d’auer present entara salut der occitan… e atau en toti es encastres sociaus.

Eth vòt de dimenge que ven ei eth vòt dera lengua occitana. Catalonha pòrte molti ans entenent qu’era sua sòrt ei vinculada ara dera sua lengua e transmet ua psicologia sociau as ciutadans qu’a coma axe centrau era lengua: sense lengua non i a país. Enes darrèrs quaranta ans era Val d’Aran s’a impregnat d’ua bona part d’aguest principi e a desvolopat un discors a on era lengua vò ocupar aquera centralitat qu’ocupe en Catalonha.

Qué passarie s’era Val d’Aran se situèsse uns quilomètres mès entà cogant?; se siguéssem en territòri aragonés… Guardatz er estat dera lengua aragonesa enes valades des Pirenèus… e qué passarie, a nivèu de lengua pròpria, s’era istòria mos auesse traspassat era frontèra e mos auesse plaçat en estat setentrionau des Pirenèus?, se siguéssem en França? A on serie era lengua nòsta?… Ei des de Catalonha des d’ a on s’articule erea defensa dera lengua.

Era Val d’Aran non a massa critica sufisenta entà afrontar processi elaborats de defensa dera lengua. Era valor dera lengua nòsta se hè importanta pr’amor que la presentam ath cant deth catalan, pr’amor qu’establim principis comunicats damb era lengua de Catalonha.

Des deth Conselh Generau d’Aran, era capacitat ei limitada, eth país ei petit e era manca d’esfòrç o de volontat (molt soent de volontat politica dera institucion e des ajuntament d’Aran) dificulte arribar en toti es encastres dera accion de besonh entara conservacion dera lengua. Era petitesa ei eth principau problèma entà assegurar ara lengua ua preséncia en futur. Per açò era ampliacion deth sòn camp d’accion en tota Catalonha e se siguesse possible en tot er Estat (e metuts a imaginar, en tota Euròpa) ei era soleta solucion entara supervivéncia dera lengua. Peth moment ei Catalonha qui a respòst positivament ara lengua nòsta, incorporanta-la enes mieis de comunicación institucionaus, hènt-la presenta enes campanhes toristiques (mès que non pas es campanhes que gessen dera madeisha Val d’Aran), dant-li un lòc enes programes d’ensenhament, metent-la enes comunicacions des programes de salut, auent-la presenta enes actuacions administratives, hènt-la figurar enes debats, leis e disposicions deth Parlament de Catalonha, auent-la presenta enes subvencions, en finançament e enes accions pròpies deth govèrn… Eth vòt per Catalonha ei eth vòt pera lengua occitana.

Totes es eleccions an un efècte sus era lengua però es ues son mès dirèctes que d’autes. Es Eleccions ath Parlament Europèu, que viueram en ues setmanes, an un efècte mens operatiu. Pendent es darrèrs ans auem podut gaudir dera preséncia puntuau der occitan en Parlament Europèu pr’amor que bèri representants organizauen presentacions dera existéncia dera lengua, des documents o intervencions en assemblades diuèrses. Son importantes aguestes intervencions, però non an un efècte dirècte ena promocion dera lengua.

Es eleccions damb un efècte dirècte sus era lengua, es mès trascendentes, es mès importantes son es dera Generalitat.

Dimenge que ven votatz pera lengua occitana!