Los especialistas qu’estúdian la faiçon qu’avèm de nos comportar en societat an remarcat que, diguèssem totjorn la vertat, tota vida sociala seriá compromesa o quicòm aital!

Personalament, m’a totjorn semblat una evidéncia mas se podètz contestar mon vejaire, serà mai dificil d’anar contra d’estudis documentats que s’apiejan sus enquistas, analisis, testimònis, etc. Los discípols de Tomès, lo que cresiá pas que çò que podiá vèire —me sembla— pòdon menar lor enquista e decidir que, d’ara enlà, amagaràn jamai pus la vertat!

Degun vos demandarà pas d’aver un pergamin long coma lo braç per o far; vos sufís de dire çò que vos passa pel cap e d’esperar la reaccion de vòstre interlocutor qui que siá: òme, femna, òme de poder, femna de poder, elegit o representant de comèrci… es pas mai complicat!

Podètz dire a una femna qu’es laida o a un òme que sa virilitat, autrament que’n paraulas, demòra a demostar; vòstre patron o superior ierarquic, l’agradarà de s’entendre dire qu’es un incapable e que seriá pas fotut de far la diferéncia entre la a e la b…

Vesètz ben que tota vida sociala, ja qu’es pas aisit, vendriá lèu lèu un infèrn! En cò nòstre, los politicians son expèrts en la matèria e esitan pas jamai a vos far prene un cat per una lèbre e… aquò marcha!

Avètz remarcat que lo títol es estat mes entre verguetas; e òc, es lo títol francés d’un film estatsunidenc Sex, lies and videotapes (1989) e, coma cal totjorn citar sas sorsas… Voliái metre “poder” en plaça de “sèxe” mas, fin finala, lo poder e lo sèxe van sovent ensems e vos demandarai de legir aqueste tèxte quand los dròlles seràn colcats per çò que n’anam parlar…

L’exemple mai bèl, a contrario, nos ven dels Estats units. Es l’èx numèro 45 que sa doctrina es de  jamai reconéisser çò qu’a dit o fèit, çò qu’a fèit dire o fèit far quand es acusat de quicòm quitament se los “fact checkers” del Washington Post an comptabilizat 30 573 messorgas o aproximacions  pendent sa mandatura —sens parlar dels periòdes abans o après…

Ven d’èsser reconegut copable dels 34 motius d’acusacion dels quals se ditz innocent. Sos avocats son pas arribats a convéncer la jurada de dotze personas que los testimònis contavan farivòlas !

L’origina d’aquel procès justament es una istòria de còrnacuol a prepaus d’una actritz de films X —per adultes sonque— que l’acusat paguèt per un intermediari per que gardèsse la boca barrada —un pauc curiós per una actritz dins aquel domeni!— per fin que degun aprenguèsse son aventura extraconjugala pendent la campanha electorala…

I auriá pas cap d’interès a vos contar l’afar de l’a a l’izèda; vos daissi anar furgar dins los mèdia se, per cas, aquò vos interessa…

Foguèsse estat ieu o vos, auriam fach la coneissença de las galèras lèu lèu per ne sortir que dins qualques annadas… El, qu’a ja despensat mai de 130 milions de dòlars —120 milions d’èuros— pels fraisses d’avocats e pels sièis primièrs messes de 2023, se poirà ça que la presentar a la presidéncia de son país, nos dison los mèdia.

Desempuèi son entrada dins la vida publica dels Estats Units, aquel arlèri a capitat de desnaturar la democracia estatsunidenca —imperfacha de segur mas democracia ça que la— e mostrat a sos conciutadans e a la tèrra entièra, la venalitat presenta —e passada— d’elegits del Grand Old party (los republicans) prèstes a tot per tornar al poder, la democracia deguèsse desaparéisser dins lo país —encara— mai poderós de la tèrra!

Podèm deplorar l’espectacle malsan que se debana jos nòstres uèlhs… Lo gangster Al Capone, de sinistra memòria, qu’es generalament considerat coma un dels parangons del Mal se’n tròba demesit fàcia a un èx president e sos pòrtaespadas sens escrupuls…

O podèm deplorar mas nos trufar, nani… per çò qu’avèm tanben qualques messorguièrs, ailàs, al cap de l’Estat “at home” o dins nòstre espaci politic, prèstes a renegar conviccions e etica per arribar al poder.

Seriá alavetz lo cremalh qu’escarnís las anderrièras o l’ola qu’escarnís lo cremalh…