Conoissèm l'istòria estatala. Aquela que fa dal francés la soleta lenga viva de las lengas istoricas de França per exemple. Mas lo discors ironicament invèrse per la promocion dal francés sota cubèrt de diversitat de protegir en Canadà, Africa francofòna... Parier per los païses arabes que sovent meton l'istòria dals amazighs o dals subsaarians, o dals còptes de costat. Eça.

E conoissètz de batalhas ganhadas per los pòbles autoctòns de las Americas ?

Veguèm l'exemple de la Rebellion dal Nòrd oèst en lo 1885, qu'es la resisténcia dals pòbles mestisses e cris còntra Canadà.

Aquesta Rebellion egalament conoissua sota lo nom de Resisténcia dal Nòrd oèst, èra un movement de resisténcia armaia dals Mestisses menats per Loís Riel e un soslevament associat dals Cris e dals Assiniboines de Sascacheoan.

Aquel monde dals Territòris de l'Oèst, còntra lo govèrn canadian, coma los Mestisses, los michifs, estimavan que Canadà protegia ren lors dreches, lors tèrras e lor subrevita coma pòble. Los combats an començat a la fin de març e lo conflicte a pres fin en junh. Mai o mens 91 personas son estachas tuaias dins los combats d'aquela prima, avans la fin dal conflicte amb la presa de Batoche en mai dal 1885 (Lo nom de Batoche ven dal chafre dal fondator de la localitat, lo Mestís François-Xavier Letendre dich Batoche. Segon lo Glossari dal parlar francés canadian , batoche seria un derivat dal renèc « batisme ») .

E tanben qualquas autras.

En Amèrica dal Nòrd

• Batalha de Birch Coulee

• Batalha de Bloody Run

• Batalha de Cieneguilla

• Batalha dal Battle of Devil's Hole

• Batalha dal lac Duck

• Batalha de Fish Creek

• Batalha de Fòrt Buchanan

• Batalha de Fòrt Pitt

• Chaple au fort William Henry

• Batalha de la Butte des Français

• Batalha dal bacin d’Hembrillo

• Batalha de Julesburg

• Batalha de Jupiter Inlet

• Batalha de Little Bighorn

• Batalha de l’île Mackinac (1814)

• Batalha dal pònt Platte

• Batalha de Powder River

• Batalha dal Bouton de Rose

• Batalha de Sand Butte

• Batalha de Stillman’s Run

• Batalha de Turkey Springs

• Batalha dal Canyon de la Maison Jaune

• Prise de Fort Jefferson (Kentucky)

• Prise de Fort Sandusky

• Guerre Chichimèque

• Campagne Chickasaw de 1736

• Campagne Chickasaw de 1739

• Guerres de Chickasaw

• Chaple de Dadé

• Chaple de Deerfield

• Première batalha de Dragoon Springs

• Première batalha de Pyramid Lake

• Première batalha de la fortalessa

• Combat de Fetterman

• Chaple dal fòrt Mims

• Quatrena batalha de Tucson

• Chaple de Gallina

• Chaple de Grattan

• Grand Raid de 1840

• Campanha Harmar

• «Combat de gamins»

• La Noche Triste

• Chaple d’Oatman

• Revòlta dals Pueblos

• Chaple dal Sacré-Cœur

• Chaple de Sheteck

• Chaple dal lac Spirit

• La desfacha de St. Clair

• Chaple de Swansea

• Chaple de Tonkawa

• Batalha dal fòrt Dearborn

• Batalha de Wild Cat Creek

• Chaple dal lac de las granolhas (lac aux grenouilles)

O en Amèrica dal Sud

• Batalha de Catiraï

• Batalha de Curalaba

• Batalha de Marihueñu

• Batalha d’Ollantaytambo

• Batalha de Rio Bueno

• Batalha de Tucapel

• ...

E totas las pichonas batalhas que conoissèm ren.

Pecaire!