E ben, brave monde, aquò se vei qu’avètz pas cap de decisions a prene dins lo domeni qu’es lo mieu! La decision mai bona que deuriái prene seriá de sonar lo cap-redactor per li dire que jògui mon joker…

Lo problèma es que o m’auriá calgut dire un pauc abans 9 oras del ser que li devi tornar la cronica/rubrica/article abans las 11 oras del ser… E òc, coma soi un procrastinaire de primièra, fau mon “dever” al darrièr moment e me tròbi, a còps, plan embestiat per trobar quicòm que vos poiriá interessar quitament se sabi que los que me legisson aprenon pas grand causa per çò que o sabon ja.

Anuèit, lo problèma es invèrs! Un fum d’eveniments importants fan au mai córrer per èsser causits, exactament coma fan los espermatozoïdes dins la cançon de Ricet Barrier (1932-2011) e, de segur, dins tota vida sexuala sens empach.

Forra-borra donc: Jòcs olimpics, 80n anniversari del desbarcament, Ucraïna, eleccions europèas, etc.

E ieu encara soi a l’ostal mas pensatz un pauc a not’ président jupiterian e a son primièr ministre quand o daissa far. Se planh, çò dison, que deu èsser al forn e al molin e m’estona qu’aja pas encara comprés que poiriá far un monogovèrn; aital los Franceses  farián d’estalvis.

Alara, prioritat als mai vièlhs… que venguèron de luènh, 80 ans a, los uns (milierats) per morir sus una plaja normanda aculhits per las mitralhadoiras alemandas, los autres per poder dire, un còp tornats a l’ostal, que los miracles existissián e que n’èran la pròva viva!

Ça que la, ”Jamai pus aquò !” avián dich los peluts —las ”golas brisadas”—, rescapats del chaple de 1914-1918 qu’avián vist l’infèrn de prèp pendent annadas e que volián pas que las generacions a venir agèsson una experiénça identica, deguda a la foliá dels Òmes.

La tinta dels acòrds de patz èra pas encara seca qu’un autre sacamand soscava a ne far un segond coma aviá pas engolit los acòrds de patz tals coma èran. Cal dire que los venceires avián pas fach de sentiment. Mas seriá un pauc ninòi de far d’analisis gaireben un sègle pus tard e vòli pas tirar lo pan de la boca als istorians !

Lo revenge de l’òme “umiliat” que somiava d’un “Reich de mila ans” ne foguèt facilitat benlèu per l’“amatorisme” dels politicians de l’epòca coma Chamberlain que, en tornant d’Alemanha tot fieròt “d’aver sauvat la patz”, s’atirèt aquela remarca de W. Churchill: “Avètz volgut evitar la guèrra al prètz del desonor; avètz lo desonor e auretz la guèrra!”

Premonicion aisida mas premonicion ça que la!

Una nuèit de quatre ans pus tard e milions de mòrts e de victimas civilas, d’òmes joves venguts de Gran Bretanha, de Canadà, dels Estats Units principalament sacrifiquèron lor vida per tuar la “bèstia òrra” que, al nom de la pretenduda raça ariana, s’èra assadolada de detzenats de milions d’òmes, de femnas e de dròlles.

La libertat a un gost amar… mas degun, demest los darrièrs subrevivents —gaireben centenaris ara— del desbarcament, e de la guèrra en general, a pas jamai daissat escapar un mot per dire que regretava d’èsser vengut se far espotir sus una plaja d’un país  que coneissiá pas; au sens contra, parlan de dever e de la fièrtat d’aver contribuït a liberar un país —e d’autres— del jo nazi.

Que ne pensan los politicians que declaran las guèrras e que signan los acòrds de patz? Son los meteisses en general!

“Jamai pus!” avián dich los peluts e quitament los politicians. ”Jamai pus!” tornèron dire los politicians un segond còp.

Empachèt pas los chaples de las diferentas descolonizacions mas una colonia es un país luenhenc e los mòrts de las colonias comptan pas coma los de l’ostal…

En Euròpa, ça que la, pensavan d’aver conjurat lo dangièr d’un conflicte generalizat coma caduna de las poténcias grandas teniá l’autra per  la barbeta amb son arsenal de bombas atomicas… E, a la casuda de l’Empèri sovietic en 1991, e l’esparpalhament dels païses satèllits venguts independents lèu lèu, las democracias occidentalas creguèron lors problèmas resolguts amb lo capitalisme triomfant…

Ailàs, coma un mièg-sègle abans amb lo “Reich de mila ans”, una “autra bèstia òrra”, avida de revenge, somiava de tornar reviscolar l’empèri d’un còp èra. Ara conegut coma lo tsar de Mòscou, reneguèt los acòrds signats per el o sos devancièrs… e, dus ans a, declarèt la guèrra a Ucraïna, pèça mestressa —amb Belarús— per  una reconstitucion de l’Empèri.

Los poténcias occidentalas que lor dòxa es de creire que “lo mercat” capitalista deu èsser la règla comuna, ne son demoradas  palaficadas. Los politicians europèus començan a pena a sasir totas las implicacions de la non-obsservacion dels tractats internacionals e a se bolegar…

La moneda es venguda lo Dieu novèl de la vida de las nacions occidentalas; sufirà pas!

Deman, lo 9 de junh, totes los païses de l’Union europèa vòtan per elegir un parlament novèl.

Deman, son pas unicament de democratas que seràn elegits; i aurà de monde que coma lo  fürher d’un còp èra e lo tsar d’anuèit —e un fum d’autres— que vòlon prene lo poder democraticament per suprimir las libertats…

Pensi —mas engatja pas que ieu— que França es ja una republica illiberala e, dins l’Union europèa, n’i d’autras. Que ne serà deman?

Deman, dimenge, cal votar per servar las libertats bastidas sus la sang dels ciutadans mas tanben sus la sang de monde que coneissián res de nosautres…

Seriá tròp bèstia de se desvelhar e de dire: “O sabiái pas!”