Cadun, un jorn, a dit aqueste mot a votz hauta en tot pensar qu’èra pas quicòm que’s posca utilizar. E ben, i sèm. Los darrèrs eveniments de la politica interiora de l’Estat francés nos an balhat lo parat de l’utilizar. E qué podèm pensar de tot aquò?

Los Franchimands son dens una situacion inedita. La consitucion de la cincau republica avèva pas, a çò qui sembla, previst aquò.

Sabèm pas s’es la resulta d’una tactica finassa deu president Macron a l’endeman de sa des·hèita a las eleccions europèas, o s’es pas complètament esbarrit e mestreja pas mès tròp la situacion.

Per hèr brac, peu purmèr còp, i a pas un grop parlamentari qui aja la majoritat absoluda a l’amassada nacionala. Las fòrças màgers que son tres, a pas nat a atenhut los 50% deus sètis. Es inedit.

Après un long moment de silenci, lo president a causit de nomejar coma purmèr ministre una persona que representa … lo quatau grop, aqueste qu’a recuelhuts 6,57% deus sufragis exprimits au purmèr torn e 5,41% au dusau.

Aqueste tipe, s’a plan negociat lo Brexit, se hè seguir una caceròla de las enòrmas, aquesta d’aver votat en contra la depenalizacion de l’omosexualitat (!). Com le hèr hidança? Se cau aperar Macron, benlèu.

Solide aquò que pudís au manipòli politician. Semblaré que tot se sia passat dambe l’acòrd deu RN, lavetz que candidats de la purmèra fòrça, lo Nouveau Front Populaire, se sian desitits au dusau torn a favor d’un candidat deu camp deu president per justament empachar lo RN d’arribar au poder.

E l’eveniment mès important deu dusau torn d’aquestas eleccions estoc que, justament, lo RN, que’s vesèva dejà en haut de l’aficha, s’es retrobat vençut d’un biaish pro regde. Aquò que muisha plan qu’es un partit dambe fòrça electors ara mes tanben dambe fòrça monde prèsts a tot per l’empachar d’arribar au poder. Es LO partit qu’espartit lo monde. Se cau brembar que vòu interdíser las lengas culturalas de l’ensenhament public.

Doncas la question, ara, es de saber se çò que hascoc Macron es anticonsitucionau o pas. Semblaré que le responsa sia: non. La dusau question serà lavetz: aquò respècta la volontat populara e la Democracia? La responsa es tanben clara: non.

Lavetz la conclusion de tot aquò es evidenta: doncas la constitucion francesa es pas democratica. I a  pas ren qu’empache un president elegit de virar dictator au parat d’una crisi quina que sia.

Se comprenguèva en tot espiar lo biaish dambe lo quau la refòrma de las retiradas estoc votada. 90% de las personas concernidas èran en contra, mes lo govèrn la passéc peu magic 49.3 contra l’avís de la majoritat de la populacion e deu parlament. Es democratic, lo 49.3?

E parli pas deus “grops de nivèu”, cambiats en “grops de besonh” a l’escòla, refòrma contra la quala son totis los directors d’establiments, los pairs d’escolans, los pedopsiquiatres, los ensenhaires, (diserí quitament la navère ministra de l’ensenhament public), etc, mes que son mantenguts a tota fòrça. Democracia, m’atz dit?

Doncas sèm pas en Democracia. Lo constat es ruste. Ac sabèvam, mes ara, aquò se vei.