Atau com ic dishorem dens l’article deu mes passat, au moment quan los vielhs nos deishen, la lenga viva es a desaparéisher. Se i a un esper de subervíver per l’occitan atau com lenga de comunicacion, (hòra la practica importanta dens la còla occitanista), es dens l’ensenhament que se tròba...

Es donc de cap a aquò que nos fau virar e ligar. Pro de las pelejas, deus interés personaus e de las dralhas ideologicas quan s’agis de l’ensenhament; tots los que vòlen sauvar la lenga deven en tot purmèir se bàter perqué sii ensenhada.

Sovent sols e pro abandonats, los professors d’occitan son los “hussards noirs” de la cultura d’òc, dens lors mans lo reviscòu possible...

S’es egau un bròi result que non pas de tornar ensenhar la lenga dens l’escòla de la Republica francesa, un sègle après que n’en estot caçada per aqueths medishs “hussards noirs”, aqueths qu’avèvan un Estat au darrèir per los ajudar...

Los nòstes sordats de la cultura n’an pas guaire de sosten: formacion sovent abracada, administracion sovent en recerca permanenta d’estauvis, mestior opcionau...Lo camin es hòrt mau-aisit, los nòstes professors e regents an de besunh deu sosten de tots.

La simpla rencontra de quauqu’un que parla l’occitan dens la classa pòt estar un eveniment fantastic per mainatges que, sovent, n’entenen la lenga pas sonque dens la boca de l’ensenhaire. Aquò amuisha una lenga que viu, quan hòrt deus dròlles pensan, e es plan normau, que la lenga es mòrta...

Mes lo professor n’a pas lo temps e, a còps, pas lo vam de se ligar dab los “occitanistas de l’endrèit”, sustot quan lo jòc deu mudatgede pòstes lo mena luenh deu son país.

Qué còsta aus “occitanistas de l’endrèit” de préner contact?

Aquesta collaboracion serà de las bonas deus dus costats: quau plaser per un defensor de la cultura nòsta que non pas de rencontrar mainatges qu’aprenen l’occitan ! Son los que tendràn doman la halha e soi tostemps esmauvut quan enteni sortir l’occitan de las bocas pichonas. Una brava leçon d’estrambòrd per tot lo monde.

Qué podem har de mei?

Pertatjar las experiènçias nòstas: lo regent navèth, lo que se sentís perdut e mei los auts que se saben isolats o que tot simplament vòlen pertatjar, deuren poder trobar ajuda e fe dens çò de viscut per los auts professors. Au moment de s’anar a la retirada, sentiri atau lo besunh que tots çò qu’aprengueri, a còps dab dificultats, sii pas perdut e posquí profieitar a tots. Es atau que decidiri d’escríver çò de viscut totas aqueras annadas. Non serà pas un leçon de “bona escasuda” e solide que lo biais qu’ensenhèrem es pas lo sol possible, mes sabem que çò qu’apitèrem marchèt... Seré de dòu que los qu’arriban agin de tot tornar començar !

Joen occitaniste, un bròi heish d’annadas enlà, me falut sovent tornar descobrir tot sol: un camin long, sovent mau-aisit e una brava perda de temps.

Perdequé condemnar la generacion navèra a tornar inventar?

Lo nòste “Petit libe per l’ensenhament de l’occitan” es en camin. Avem apitat un purmèir plan que n’en trobaratz aquí-devath un abracat, que vorrim pertatjar dab los qu’an viscut causas sus aqueth sicut e que las voirin contar.

Las linhas son obertas a tots: lo mei qu’i aurà d’experiènçias diferentas, lo mei que lo legidor i puirà tirar ideias.

La partida teorica, en cors de redaccion (dab l’ajuda d’una còla d’amics) ne seré pas de bon utilisar se i avè pas a costat, l’istòria de bèra tropa de moments de vita, positius o negatius. Atau se puirà incluir las ideias deu tarrenc.

Solide qu’avem vist nosauts tanben plan de causas, mes lo viscut es lo pròpri de cadun.

Lo mei que i aurà de monde a contar, lo milhor que puiram esperar balhar un imatge de la realitat o de las realitats.

Aquí donc lo plan qu’avem apitat a l’ora d’ara, per balhar de las ideias, en tot saber que se pòt cambiar se hèi hrèita.

• Las fonccions de la lenga:    § lenga de comunicacion,

                                                         § lenga de memòria,

                                                         § lenga d’istòria,

                                                         § lenga de cultura

                                                         §  lenga d’identitat.

• La relacion deu mainatge a la lenga e mei generau l’afectivitat de la lenga.

L’ensenhament de l’occitan pòrta una afectivitat particulèira (comparat a una auta lenga com l’anglès per exemple) que sii bon de conéisher per milhor saber com e qué ensenhar.

• La relacion professor-mainatge dens l’ensenhament de l’occitan.

• Las tecnicas pedagogicas: un ensenhament deu viscut e de l’activitat?

• Praticas artisticas: musica, conte, teatre, arts plastics e audiò-visuaus eca

• Jòcs: utilisacion pedagogica e jòcs tradicionaus.

• Empachs e trabucs possibles

En particulèir dens la relacion dab l’administracion e la politica.

Lo libe serà atau organisat, en tot desseparar la partida teorica d’un costat, los exemples, las activitats prepausadas, los aprigondiments culturaus de l’aut.

Atau s’i puirà incluir los racontes vòstes ...N’esititz pas a los nos enviar...

Nos agradaré qu’aqueste petit obratge sii un trabalh collectiu e tanben portaire de la paraula deus que son o qu’estoren suu tarrenc. L’experiéncia non se pòt delegar, mes se pòt contar. Son peiròtas suu camin, mes son aqueras peiròtas que nos puiràn har davançar !

Tanben prepausam, aus que son interessats, de poder legir lo plan en l’estat atau de poder soscar a la partida teorica de l’obratge. Seratz atau dens la còla que nos ajuda a soscar lo contengut: escambis garantits.