“Adieusiatz, brave monde e tan pièg se me trompi!”, se disiá e se ditz encara quand volètz far d’umor a bon mercat, un dimenge matin de preferéncia, en dintrant dins una fornariá —o un autre magasin— plena de practicas qu’espèran per se crompar la pan de la jornada.

Se parlatz clar e fòrt, es una faiçon coma una autra d’entendre quicòm mai que lo comentari de la fornièra —la qu’a d’escuts!—: “Quicòm mai? o “Trencat?”; generalament, i a totjorn qualqu’un per respondre o per sorrire.

E, personalement, vos pòdi dire qu’aquò me fa de ben —al mens dins mon vilatge— de sortir per una estona del monde numeric que nos environa.

O vos ai ja dich mai d’un còp que l’ordenador es mon utís d’ocupacion —pas de trabalh, non, qu’ai arrestat fa un bèl brieu. Mas me confli —e o fau pas que constrench e forçat— de comunicar amb una administracion, quala que siá, en estant obligat de o far per internet o amb mon telefonet que dison intelligent!

Pel demai, de segur, las tecnologias novèlas las cal denigrar; ieu que soi un afogat de l’informacion, soi tra qu’urós de poder legir la premsa estrangièra per aver l’opinion dels mèdia concernits sus lor país mas tanben sul nòstre…

Per aquesta passa, sèm dins la panada, avèm lo microcòsme politic, de naut en bas, de la drecha extrèma a l’esquèrra insomesa, “en capacitat” o pas, que jògan als endevinaires. L’interès del país sembla pas èsser una preocupacion quitament se repotègan contra lo govèrn de fortuna volgut per un president fòrasòl que se chauta de tot coma de l’Alcoran, levat quand se pòt far valer.

O caliá veire ièr a Villers-Cotterêts pels rencontres de la francofonia, content d’el come un pesolh revengut —aquela expression m’agrada, avètz remarcat! Al mens i aviá pas degun per li far de repròchis: dictators o parendisses dictators, lutas identicas!

Ai retengut que parlava del francés, lenga del comèrci e del negòci; que deplorava que los joves parlèsson anglés o mèilèu lo “globish English” —una mena de pidgin, se poiriá dire. Auriá doblidat qu’es el que parlèt de França coma d’una “start-up nation” —anglés de qualitat mas anglés ça que la— e que felicitèt lo primièr ministre australian (cresi) d’aver per esposa “a delicious woman”—seriá d’anglés esoteric!

Ai legit endacòm mai qu’aviá dich que las lengags regionalas —per ieu: “istoricas”— èran pas de comptar…

Los elèits intellectuals de l’Acadèmia francesa o de la França -Africa defuntada ne demandavan pas tan tanpauc… Quid de l’educacion dels dròlles aicí e ailà? Quid de l’emancipacion feminina? An rason, los Chineses de pas jamai pausar una question aital als païses qu’ajudan; es una question de sobeiranetat!

Sus la fòto de familha, levat la “first lady!” —vestida de blau— de l’exagòn, n’ai pas remarcadas fòrça. S’èran amagadas benlèu jos un vestit negre qu’es de mòda dins mantun país francofòn, me sembla… A! la modestiá proverbiala del sèxe femenin…

Se mon rasonament es un pauc simplista —o admeti volontièrs— los discorses de tot aquel monde o son tot autan, pensatz pas?.

Pont entre les siècles, les peuples et les individus, la Francophonie nous réunit. Bienvenue à Villers-Cotterêts ! pic.twitter.com/Vwmt69eMGt

— Emmanuel Macron (@EmmanuelMacron) October 4, 2024