Eth 26 de seteme de 2001 siguec proclamat peth Conselh d’Euròpa amassa damb era Union Europèa coma eth Dia Europèu des Lengues. Ara se celèbre cada an. Eth 26 de seteme passat se realizèren au mens tres actes enes qu’era lengua occitana auec ua especiau trascendéncia. A mès, dus dies abans, se hec public er informe des expèrts deth Conselh d’Euròpa sus eth compliment der Estat Espanhòl dera Carta europèa des lengües regionaus o minoritàries.

Eth dia 26 a instàncies deth ministre de cultura, Ernest Urtasun, i auec un acte en Congrès des Deputats damb representants des diuèrses acadèmies lingüistiques der Estat, que sigueren convenientament recebudes peth madeish ministre e pera presidenta deth Congrès, Francina Armengol. Eth president der Institut d’Estudis Aranesi-Acadèmia aranesa dera lengua occitana, Jèp de Montoya, hec ua exposicion sus er estat dera lengua d’Aran e dera Acadèmia aranesa. Naturaument tota era sua exposicion siguec en occitan. Ei, sense dobte, eth moment dera istòria en qu’er occitan a auut ua major preséncia en Congreso. Jèp de Montoya reclamèc eth supòrt der Estat entara lengua occitana en tot senhalar que pendent massa ans a estat desbrembada. Repassèc ua sèria de mancances der Estat ena proteccion der occitan e suggeric que “Espanha a de préner un papèr de lideratge europeu respècte dera lengua occitana”, e rebrembèc qu’encara non s’a tradusit era Constitucion ar occitan, tot e qu’ei manat en sòn darrèr article.

Eth madeish dia 26, ena Comission de Politica Lingüistica deth Parlament de Catalonha compareishec eth Conselhèr de Politica Lingüistica Xavier Vila entà exposar es línies de trabalh deth sòn Departament e respóner as qüestions des representants des diuèrsi grops politics. I auec moments enes qu’era lengua occitana siguec eth centre. Didec Xavier Vila que “allà on es juga la supervivència de l’occità és a la Vall d’Aran i per tant és allà on hem de fer-hi el màxim esforç”. A continuacion exposèc qu’en Noruega, a on i a dues variantes estandards, Windows proposèc d’adaptar es sòns programes sonque ara varianta majoritària e eth govèn de Noruega contestèc que se non ac hègen as dues alavetz emplegarien Linux; e naturaument, Windows tradusic as dues variantes. E Vila continuaue. “creiguem qu’auem de hèr aguest papèr damb er occitan, ei a díder èster eth german gran, en tot respectar ath maxim era sua autonomia…”.

En un aute moment contestèc ara deputada d’En Comú-Podem, Susana Segovia, pr’amor de que tot eth trabalh que s’està hènt des dera Conselheria (abans Secretaria) entà arribar ath “Pacte dera lengua”, non se hè en favor des dues lengües, catalan e occitan, e se produís atau eth “Pacte des lengües”. Eth Conselhèr responec que “quan eth Parlament encarguèc eth Pacte nacionau pera lengua, telefonèrem immediatament ara Val d’Aran entà demanar-les se volien que i auesse aguesta branca aranesa, deth pacte, qu’aurie de liderar eth Conselh Generau d’Aran e contestèren que non… e non tirèrem endeuant un pacte nacionau per aranés”. Ac deisham aquiu...

Eth madeish dia ena Universitat d’Alacant jos era Presidéncia deth Ministre de Politica Territoriau e Memòria Democratica, Ángel Víctor Torres, damb era preséncia dera Ministra de Ciencia, Innovacion e Universitats, Diana Morant  s’amassèc eth Consejo de Lenguas Oficiales del Estado. Eth Consejo se creèc en 2007 entà dar respòsta ath caràcter de territorialitat des lengües oficiaus der Estat e as recomanacions deth Conselh de Ministres deth Conselh d’Euròpa ena aplicacion dera Carta Europèa des lengues regionaus o minoritàries. La compòsen Secretaris e Directors Generaus de toti es Ministèris, e des dera sua creacion aguesta ei era octau amassada que realize. Per prumèr viatge s’a convidat a participà’i, un representant dera lengua occitana, ar Institut d’Estudis Aranesi-Acadèmia aranesa dera lengua occitana. Ath delà der agraïment, per auer considerat era institucion, des der IEA-AALO s’auec ocasion de manifestar er estat de descued en qu’er Estat a auut ara lengua occitana pendent es darrèrs 40 ans, e mès. Eth Ministre expressèc era volontat deth Govèrn espanhòl de trincar aguesta dinamica en tot ahíger qu’er hèt d’èster convidats anaue en aguesta direccion.

Eth dia des lengües mos a deishat un agradiu futur d’esperança, quan vedem que des dera naua Conselheria de Politica Lingüistica s’a ua volontat positiva pera lengua occitana e quan semble qu’auem superat er estat d’ignorància en que mos auie er Estat espanhòl e qu’ath delà d’ara era lengua occitana serà presenta ena sua politica, ce qu’ei d’ua enorme importància entath mantieniment dera lengua.

Era fòrça d’un estat ei enorme; imprescindibla. Mos la cau! Cuelhem damb esperança e satisfaccion aguestes iniciatives der Estat, tot e que mantenguem un cèrt punt de precaucion e de dobte e que non desbrembam qu’eth partit socialista non votèc a favor d’ajudar ar occitan e ar IEA-AALO eth passat 19 de març ena Comission de Sciéncia, Innauacion e Universitat deth Congreso.