Perqué parlar d’insultas, o vos demandi! Dins la genta lenga de la Doulce France, son ara, per tot dire, passadas dins lo domeni public.

Autres còps, las apreniam a las escòlas e, se per cas, nos escapavan a l’ostal, aviam pas besonh d’una medalha per córrer e tornar pas qu’un còp la colèra de la mamà apasimada — lo papà tornava pas que lo ser del chantièr.

En mai d’aquò, totas aquelas paraulas que nos pareissián sentir a sofre èran sovent pas que mots inofensius per los que coneissián la lenga mas dins la boca de drollets semblava qu’èra lo demòni en persona qu’exprimissiá sa colèra o sa trufariá…

Avètz totes entenut parlar de la reaccion de la regenta —m’estona mas aparentament es verai!— qu’explicava als drollets de l’escòla petita que los gats i podián veire la nuèit. Un drollet, mai aluserpit benlèu que los autres e que deviá aimar la lectura, diguèt de tira en responsa: nictalòp —en patés de Lutècia: “nyctalope”— e la regenta s’es creseguda insultada e aquò faguèt tot un rambalh amb lo director, los parents… e la premsa locala e los mèdia nacionals ne faguèron lors caulets grasses…

Viratz-vos cap a Jòrdi lo Setòri que canta la Ronda dels renècs o s’aimatz l’istòria, anatz legir lo vocabulari emplegat pel Reiòt, el que veniá de Bearn avant de montar a Lutècia per una messa…

Mas amb de monde aital e amb los drollets son de renècs o d’injuras causidas e ne podèm rire e sorrire…

Dins la vida vidanta, ça que la, injuras e renècs “florisson” la convèrsas autant dins las convèrsas privadas coma dins los mèdia — levat la premsa escricha benlèu.

E çò que, autres còps, èra escrich pas qu’amb la primièra letra seguida d’un asterisc a aquesit lo drech de ciutat e pòt senhorejar gaireben de’n pertot.

La cançon, dicha modèrna —o d’actualitat— a contribuït fòrça a l’emplec de las injuras e dels renècs que fòrman per d’unes “cantaires” una part importanta de lor vocabulari. Dins nòstra societat d’individualisme forcenat, cadun a lo drech de… sacrejar o d’insultar, çò pareis!

Pendent un temps, i aviá totjorn un quidam per dire: “Aquò m’interpèlla!” Ara, fai tirar, Marius! Serián los que mestrejan la lenga a s’excusar de lor lengatge aborgalit.

E cal pas creire que los Franceses sián solets a sacrejar. Nòstres “cosins” estatsunidencs qu’acaban una campanha per elegir lo president novèl demòran pas en rèsta.

Son los meteisses qu’an fach tirar milierats de libres de las bibliotècas en causa d’un lengatge inapropriat —segon eles— per drolles de mens de dètz e uèit ans que son los mai afogats per las insultas e las injuras.

Aqueles dròlles pòdon çaquelà se servir d’un AK47 avant lors dètz e uèit ans!

E lo candidat republican es passat mèstre dins aquel domeni. I a un bèl brieu que s’a ganhada la palma d’aur per totas las messorgas escampilhadas dins sos discorses —es melhor de dire: sas diatribas— que los contrarotlaires de la veracitat dels dires dels candidats —“fact checkers” en estatsunidenc— n’an comptat mai d’un centenat de milièrs desempuèi qu’es vengut un politician!

Los del camp opausat ne dison tanben que son relevadas pels meteisses “fact checkers” mas an fòrça progrèsses a far per èsser autan aguerrits coma l’èx-numèro 45.

An una costuma que tròbi interessanta e que ven adocir la messorga cargada d’insultas o d’injuras. Coma es interdit de traumatizar la joinessa qu’agacha l’espectacle, quand una insulta o un renèc es prononciat, un fiulet los remplaça.

Avèm en Gascognha una lenga “shiulada”, los Estatsunidencs, eles, an la lenga de las insultas o dels renècs fiulats!

Ai lo sentiment —mas me devi enganar, de segur— que  lo lengatge novèl e, qui sap, lo lengatge del futur de las societats desvolopadas del capitalisme descabestrat serà fach pas qu’amb d’emoticònas, d’insultas e de renècs.

Mas quina polida leçon d’ecologia amb totes aqueles estalvis de papièr!

Se cal pas estonar que vòstra filha siá muda… a dit lo poèta!