Responsa corta: l’ortografia es normalizada, existisson libres de gramatica, diccionaris, enregistraments àudio. La lenga es plan documentada, facilament accessibla e preciosament servada pel futur.

Responsa longa: se volètz mai de detalhs per refutar l’afirmacion donada en títol d’article, contunhatz la lectura. Passarai los episòdis de lingüicidi menats pels estats de parlar occitan mas sens exclure lor consequéncias.

Cerquem çò que fa dire a d’unes que l’occitan es fotut. Un indicador de vitalitat azardós es sovent de parlar de la lenga del mercat. S’òm se passeja pels mercats d’Occitània es vertat amb las aurelhas plan dobèrtas, poirem detectar de francitan çai e lai. En prenent en compte sonque l’audibilitat, passem a costat del multilingüisme e del contèxte. Aquí al mercat, nos trobem dins un contèxte donat ont la gent decidís d’utilizar una lenga tot e ben que pòdon ne saber mai d’una. Lo monde fan de causidas tota la jornada, basadas sus de probabilitats per evitat de fracasses e negociacions, perque coma al teatre d’improvisacion, la negociacion embèstia lo monde.

La conclusion rapida, seriá de parlar d’utilitat. Es un larg subjècte aquò. La lenga es de cultura, levat pròva del contrari, la cultura es utila sens èsser essenciala per viure. Autrament auriam los candidats de telerealitat en suènhs intensius de longa.

Utilitat e utilizacion de la lenga sociala de la lenga, aquò tanh de la sociologia o una autra sciéncia umana, mas indica pas qu’una lenga siá fotuda. Per dire que l’occitan es pas fotut, expliquem, qu’es aquò una lenga fotuda.

M’agrada de legir d’articles e entrevistas de personas que fan de revitalizacion lingüistica mas tanben que documentan las lengas amb pauques locutors. De còps s’agís de lengas amb 10 locutors, qu’an pas cap de sistèma d’escritura. Ensajan de trapar un biais de transcriure l’oral. Imaginatz ben que dins aqueles cases i a pas cap de libres de gramatica nimai diccionaris.

Per ieu una lenga «fotuda» seriá una lenga que desapareis sens daissar cap de traça. Cap d’escrich, cap d’àudio espleitable, res.

L’occitan es mens emplegat pels Occitans es vertat. Se deman tot una generacion vòl recuperar la lenga, trobarà en quauques clics sus Internet las ressorsas per aprendre. Mercés a totes los actors per lor produccion. L’occitan aparten al grop de las lengas paucas dotadas, mas demòra qu’es una lenga accessibla: lo material pedagogic existís, e ja amb las ressorsas en liure accès n’i a ja pro, l’aprentissatge se pòt contunhar en bibliotèca s’òm pòt pas despensar d’argent per aquò.

La lenga occitana es presenta dins mantun projècte de traduccion automatica: los vesins de Catalonha SoftCatalà realizèron un modèl de donadas per traduire del catalan a l’occitan e invèrsament. Lo grop Meta, qu’edita Facebook, Whatsapp e Instagram, a totjorn integrat l’occitan a las listas de las lengas de son projècte per las lengas paucas dotadas: No Language Left Behind . Ne parli aquí: L’IA per daissar pas de costat cap de lenga. Lo projècte universitari islandés OPUS trabalha per l’occitan. Citem tanben MinT. E mai visible benlèu: Google Translate pòt traduire en occitan lengadocian mantuna lenga, valent a dire qu’i a pro de tèxtes en linha per que lors maquinas los mangen e ne genèren un modèl de traduccion. Vulgarizi fòrça. Per una lenga dicha fotuda, es plan presenta al numeric.

Aviái entendut a una serada per La Seria l’expression “l’occitan es coma un viatge sus plaça, òm lo vei en demorant aquí, s’òm lo vòl veire”. Pensi qu’es pro verai. M’adreci a un public qu’es capable de comprene la toponimia de basa, de traduire los noms d’ostal o las expressions en francitan. Sabètz tot aquò.

Soi pas gaire fan de politica per çò qu’es de la lenga. Me lancetz pas sus l’occitan a Tolosa e totas las ocasions mancadas. Desiri ça que la partejar un quicòm. L’excusa facila per dire que l’occitan devalèt en usatge es de dire que lo quadre legal francés es lonh d’èsser favorable. Es vertat aquò, es conegut. Mas sens anar pro lonh òm vei que las autras comunitats lingüisticas del territòri francés fan milhor. Los basques, mancan pas de donar de visibilitat a la lenga, tan que pòdon. A las islas, es dur d’èsser pas al contacte de la lenga locala a l’oral. Mentre que partegem lo meteis quadre juridic, amb d’unas excepcions, per nuançar (Lo brevet en lenga dicha regional, te vesèm).

L’emplec social de la lenga es de la responsabilitat dels Occitans, sens escafar los traumas causats pels diferents governaments.

Vesi lo futur de la lenga milhor qu’uèi. Quant a ieu, sabi que tal programa sortirà lèu amb una traduccion milhorada, que tal projècte donarà sa plaça a la lenga, sabi qu’ai un amic regent que tradutz un libre pels mainatges, que lo Congrès sortiguèt una platafòrma per amassar los contributors, etc. I a un teissut de personas que fan tot per petaçar las mancas, que considèran que l’occitan a una plaça de prendre. Tendrai d’obrar per normalizar la visibilitat de l’occitan dins l’informatica, ensajarai de daissar ma traça, far çò que pòdi.