La recenta controvèrsia a l’entorn de l’expression “mexicanizacion de França”, emplegada pel ministre de l’Interior Bruno Retailleau a prepaus del trafic de drògas, lèva de questions crucialas, al mens per ieu. Non solament aquela expression es reductritz e estigmatisanta, mas ignòra egalament las dinamicas politicas actualas a Mexic, en escafant la riquesa culturala e istorica d’un país plurilingüe e multicultural. Ironicament, aquela riquesa poiriá inspirar França dins sa pròpria reflexion sus la diversitat e la tolerància.

Prenèm l’exemple de l’eleccion de Claudia Sheinbaum, scientifica de renom, ecologista e feminista, d’ara enlà presidenta de Mexic. Una femna al cap del país! En França, ne sèm encara plan luènh. Sufís de constatar la manca de reconeissença per de figuras femeninas competentas, coma l’economista Lucie Castets, per comprene que lo problèma relèva pas solament de la lucha de classas, mas tanben de la guerra dels sèxes. Aquel emborniament persistent illustra las resisténcias estructuralas a la paritat dins las esfèras de poder.

Pertocant la question de las drògas, remetèm las pendulas pontualament: son pas los païses latinoamericans qu’an iniciat la demanda mondiala en substàncias illicitas, mas plan los païses del Nòrd. La polvera blanca, producha sustot dins Andes, alimenta dempuèi de decennias las seradas mondanas de la flor europèa. Mexic, en revenge, es estat precipitat dins lo caos de la guèrra contra la dròga per de politicas repressivas, largament eretadas la drecha mexicana (meteis orizon politic del sénher Retailleau). Una estrategia violenta e ineficaça, marcada per una militarizacion excessiva e l’abséncia de responsas socialas, que rampèla estranhament d’unas derivas en França. Uèi, es l’esquèrra mexicana que s’esfòrça de metre en plaça d’apròchis non-violents, orientats sus l’educacion, la santat e lo desvolopament social. E aquelas iniciativas començan de portar lors fruches.

Mas s’agís pas unicament de drògas o de politicas securitàrias. Mexic incarna egalament un modèl de gestion exemplara de sa diversitat culturala e lingüistica. Amb 68 lengas indigènas reconegudas coma oficialas, e près de 364 variantas dialectalas encara vivas, lo país protegís e valoriza una riquesa lingüistica excepcionala. Demest aquelas lengas, se tròba lo náhuatl, lo maia yucatèque, lo tseltal, lo mixteco o encara lo zapotèca, que comptan de milions de locutors. Al contrari d’una logica assimilacionista, Mexic causiguèt de valorizar juridicament aquela pluralitat, afirmant l’egalitat de totas las lengas davant la lei.

França, que se vanta de sa devisa “Libertat, Egalitat, Fraternitat”, auriá fòrça a aprene d’aquel apròchi inclusiu. Puslèu que de marginalizar sas lengas regionalas, las culturas immigradas, o las femnas, se’n poiriá inspirar per integrar melhor e valorizar sa pròpria diversitat.

Atal, èsser “mexicanizat” deuriá pas èsser percebut coma un sinonim de violéncia o de caos, mas coma una oportunitat de s’obrir a l’alteritat e de potonar una pluralitat abondosa. En çò que me concernís, diriái pas non a una mexicanizacion de França. Mercé.