Vaquí un debat coma los que m’agradan mès: se pòt refusar a quauqu’un de s’exprimir au nom de la Libertat d’Expression?

Tot a començat lo 8 de genièr de 2025, quan la martiniquesa, qu’es estada elegida “Miss France” lo 14 de deceme passat, èra entrevistada sus las ondas de Sud Radio per Valérie Expert e Gilles Ganzmann dens l’emission Dix heures - Midi.

A un moment, lo jornalista le demanda “s’es Charlie”. Sèm dens çò qu’apèri jo meslèu “pausar una responsa” au lòc de pausar una question, es a díser dens quicòm d’evident. E aquí, suspresa, la miss prefèra se prononciar pas. Lo mauestar s’installa suu platèu. Per n’estar segur, l’entrevistaire le demanda se pensa que, en França, lo monde a lo dret au blasfèmi. E aquí un còp de mès, era refusa de respóner.

E vaquí daubèrt un debat que’s dit “una polemica” sus sas declaracions, on meslèu sas non-declaracions.

Cau saber totun qu’Angelica Angarni-Filopon estoc elegida a l’edat de 34 ans, qu’a la pèth negra, e qu’estoc doncas victima de secutament racista e gerontofòbe au punt que receboc lo sosteng de las ancianas titulàrias e que le societat Miss France portèc un clam en justícia contre los odiaires que l’an atacada.

Podètz doncas imaginar las reaccions suus hialats sociaus que lhevèc son actitud pendent l’entrevista. Mantuns perpausèn qu’estosse destituida. E aquiu, una question vertadèra se pausa.

La Libertat d’expression es quicòm d’evident. La cau protegir e dehéner a tota fòrça. Mes lavetz, cau doncas saber escotar votzes que pòrtan pas lo medish biaish de pensar que se-medish.

La destituir voleré díser que cau que l’elegida seguisca una pensada unenca e posca pas exprimir una idèia que desagradaré a … a qui, en hèit?

N’i a tanben que cresen, e lors comentaris ac muishan plan, que totis los Franceses son “Charlie”, pr’amor qu’es aquò que semblava mostrar la television. E ben non, es pas vertat, e que siam “Charlie” o pas, çò de màger es que lo debat se posca ténguer dambe lo respècte de las opinions contràrias.

Aquò nos mostra clarament que lo biaish de pensar e de soscar de cadun e plan diferent, e que’s pòt dehéner pausicions autoritàrias … au nom de la Libertat.