Un trabalh, totjorn en cors, que Crestian Pèire Bedèl n’es un cepon, es https://www.occitan-aveyron.fr e publica de recuèlhs de lenga occitana, d’aut lengadocian alias guianés per sectors de Roergue a travèrs la colleccion Al canton. Rendre la lenga al país al som en soma e non la metre en sòm.

Lo sieu enfant Amic Bedèl que s’ocupa de la societat de produccion Piget faguèt la seria de television La Seria fa pauc, parla al quotidian en occitan e perseguisse lo trabalh en lenga.

Los centres culturals occitans, CCOc, estructura un pauc diferenta de las seccions departamentalas de l’institut d’estudis occitans, IEO, ne’n demòran nominalament tres. A la nòstra conoissença.

Lo centre cultural occitan de Roergue, lo Centre Cultural Occitan dau País Marselhés (alias l’Ostau dau País mMarselhés) e lo Centre Cultural Occitan País Niçard e Alpenc.

Lo primier es a l’origina de l’institut occitan d’Avairon que fa un trabalh de collecta remirable.

Fa pensar a d’autras iniciativas totplen necessàrias per far ausir la lenga occitana, coma lo Centre d’estudis de la paraula d’Òc (Cepdoc) a Ais de Provença.

O al mai grand e mai multimèdia https://www.oc-cultura.eu, alias Institut occitan de cultura, aligança dal pòle de Pau amb aquel de Besièrs.

- Per L’IOA doncas, qualitat de presentacion, mesa a disposicion de las vidèos.

De notar per exemple: un plasir de retrobar una ancian presentator de Viure al país emission occitana su France 3

Cossí dire #218 | Clément - YouTube

E tanben: Camin de vida - Ségala | #114 BOUDOU Jeanine - YouTube

Se parlam d’aisinas per facilitar la transmission orala de la lenga occitana, al passatge justament via aquela testimònia, vesèm la complexitat de la transmission, orala encara un còup, familiala de l’occitan.

Èstre un grand autor occitan empacha ren que la quasi totalitat de la vòstra familha sigue fòra de l’istòria occitanista (los autres enfants) o oposaia a ce que l’occitan sigue parlat en familha (Mma Bodon maire).

Mas la filha ainaia de Bodon èra interessaia ela. A travèrs ela, vesèm dal dedins los marrits tractaments, divèrsas tonalitats d’arcelament verbal per atacar la dignitat de la lenga occitana. Ja coma collegiana, una professora al collègi li ditz: ton paire es pas un escrivan (l’occitan devia ren èstre una lenga per aquela prof).

Resultat? Quasi un desenal d’ans que l’ainaia passa sensa voler tocar un libre occitan. Bòn es l’eatge de l’adolescéncia mas de remarcas ansin davans los autres en classa refreia ben. La professora avia jutjat. L’autoritat avia rason. Arrèsto l’ironia.

E après coma professora, l’ainaia se fa dire de marrits jutjaments per lo fach d’èstre una filha maire. E es refusat qu’una escòla dal canton de Bodon pòrte lo nom dal sieu paire perqué un inspector d’acadèmia diguèt: avèm pas pron de gents conoissuts per donar de noms? (sosentendut Joan Bodon èra de tròup, èra ren conoissut per el).

Personalament per aver viscut dins l’educacion de situacions de mesprés devèrs l’occitan: sus l’accent occitan ja jove e mai tardi coma professor d’occitan “vas pas ti plànher, as mens d’escolans que ieu” de la part de collègas, o de remarcas per significar que sètz un embarrassa camin quora demandatz un libre o que la conneccion internet foncione dins la vòstra sala de classa, far la gueguerra perqué utilizatz lo tèrme d’Occitan, s’amusar de mal prononciar lo mieu nom de familha, mi far de marrias manieras, mi convocar a de reng (sensa beure en tropa) per mi cercar garrolhas e se far susvelhar dins ce que fasètz, de la part dals caps d’establiments totjorn, mi blocar la publicacion d’un rendut còmpte de rescòntre amb una autora occitana dins Nice matin e ne’n passo.

L’engatjament literari (e militant) occitanista es lo mai sovent un afaire individual e la generacion que seguisse, s’es fièra de l’òbra, non practica sempre la lenga. Es un problèma, non per las familhas, es una question ben mai generala.

Vesèm ben qu’i es una transmission completament desequilibraia de la lenga occitana fàcia a la transmission de la lenga francesa, italiana e castilhana.

I son d’excepcions de segur, entre los mai famoses la familha Gag a Niça, Pessamessa e sas filhas (dins l’aubèrja dei Seguins dins Luberon e ont la maire de S. Bec fasiá la cosina), Max Roqueta e son filh (que publica Los quasèrns Max Roqueta), la felena de J. Rebol, Josiana creso, que cantèt un temps en provençal.

Es ben d’èstre reconoissut per los autres mas tanben dins la sieu familha. Al mens un minimum de tolerància se non de respècte.

Andrea Ferreol declarèt que parla pas provençal cf. youtube “A. Ferreol se livre chez Jordan”

Se le rèire nebot de F. Mistral fuguèt capolier dal Felibritge, maurassian, es el que vendèt lo Mas dau jutge que li venia de son grand, mieg fraire de F.M.

Se los descendents de T. Aubanel an ben obrat per promòure l’òbra, lo fach es que parlan ges la lenga (a ma conoissença).

Suzana, la filha de R. Lafont es fotografa e viu a París (cf. Wikipedia: Suzanne Lafont). La primiera frema de Lafont (Andrea Paula) reconquistèt la lenga e l’ensenhèt (a Clara Torelhas /Toreilles per exemple) cf. la sieu “anthologie” pi s’aplantèt (benlèu en seguia dal sieu divòrci?). Per quant al filh, Miquèl ne’n sabèm ren.

E coma m’o diguèt un amic: “sio lo primier de ma familha provençala a legir l’occitan, siáu tanben lo darnier a lo parlar: siam un fum dins aquela situacion. Mas fau gardar d’espèr”.