Fins a 1981, en Occitània francesa, los poders comunals èron controtlats per l’estat central. Los elegits comunals occitans devián aplicar las directivas de Paris, al nom de l’eficacitat de la republica jacobina. Èra en realitat la confiscacion de la capacitat de decidir localament e de servir sa lenga e cultura locala. Aquela confiscacion faguèt naisser lo conservatisme municipal occitan per se poder conformar a aquela subordinacion. Los elegits comunals occitans devenguèron de notables locals conservators qu’aplicavan la politica del poder central.

Una primièra èrsa descentralizatritz se dessenha amb l’alternança politica de 1981, descrita coma “lo grand afar d’un govèrn d’esquèrre”. Al prètz d’una batalha parlamentària canissa al Senat, la lei de 1982 introdutz la supression de la tutèla prefectorala subre las collectivitats localas. Es desenant als sols jutges administratius de decidir de la legalitat de tot acte dels elegits locals e als magistrats de las nòvas cambras regionalas dels comptes de controtlar los budgèts locals.

Mas, es plan dificil de sortir de sègles de subordinacions e de conservatisme. Prenèm lo cas de la comuna de Tolosa.

Istoricament son las riquesas del terrador tolosan e sa situacion comerciala subre l’istme entre Mediterranèa e Ocean que son a la sorsa de la prosperitat de Tolosa.

Lo sòl argelós balhèt lo bastit de teule roge. Planificada al temps de l’impèri roman, puèi de la «republica tolosana» de l’edat mejana, Tolosa se bastiguèt a l’entorn de la caminada a pe, çò qu’explica lo caractèr urban de la ciutat anciana. La glèisa bastiguèt un grand nombre d’edificis religioses que forman un patrimòni excepcional de romanic e de gotic occitan, que contribuïsson a l’atractivitat toristica, tant coma los ostals de prestigi que bastiguèron los capítols que dirigissián la comuna, del temps de l’independéncia economica deguda a las guèrras francesas de religion e de la cultura del pastèl. Los pionièrs de l’aeronautica contribuïguèron a fargar una legenda e a faire de Tolosa una capitala internacionala de l’aerospaciala. La recèrca e las universitats participan tanben a l’atractivitat tolosana.

Dempuèi las annadas 1970, la populacion de l’aglomeracion tolosana s’acresquèt fortament per despassar lo milion d’abitants a la debuta del sègle e s’aproxima ara dels 1,5 milions de personas, amb mièg milion per la ciutat de Tolosa.

Fàcia a aquel desfís, lo conservatisme municipal occitan freinèt la mesa en plaça de politicas urbanas adaptadas. Facilitèt l’especulacion fonsièra al profit dels proprietaris terrians locals de la corona periurbana e quitament de luènha periferia. Se bastiguèt una dependéncia a l’automobila per incapacitat de pensar de decisions contràrias a la politica de l’estat francés d’aquel temps.

Los tolosans s’installèron dins d’ostals individuals luènh dels servicis de proximitat, e a bais prètz per los mai paures. La consequéncia foguèt una rompedura del biais de viure urban occitan per totes e la precaritat energetica per los mai paures.

La qualitat de l’aire se degradèt amb un desvolopament centrat sus l’automobila e los camions, al detriment dels transpòrts en comun, de la bicicleta o de la caminada.[1]

L’abséncia de política municipala caracteriza tanben los desplaçaments ligats a las activitats economicas e se tradutz per una abondància de desplaçaments de camions e camionetas. Los elegits tolosans, per seguir la politica de l’estat francés non volguèron pas crear de logistica publica per promòure los comèrcis de proximitat que caracterizavan la societat urbana occitana e favorizèron las zònas comercialas de periferia. Uèi, l’aglomeracion es confrontada a l’anarquia de las liurasons a domicili.

Lo país tolosan s’artificializèt 4 còps mai rapidament que l’aumentacion de la demografia [2]. L’espaci public foguèt acaparat per l’automobila al detriment dels còrs comerçants de quartièrs o de vilatge, de l’anciana vida sociala occitana e dels arbres d’alinhament de las carrièras que protegissián de la calor del país tolosan.

Aital, Tolosa es un exemple de la marrida gestion de l’environament urban qu’indutz lo conservatisme municipal occitan. Es un comportament similar a lo de las ciutats pauras d’Euròpa. En general, las vilas ricas amb un potencial universitari e economic del nivèl de Tolosa desvolopan de politicas democraticas, socialas e ecologicas innovantas gràcia a aquel potencial per anticipar l’avenir. Sembla que l’inibicion occitana especifica a la subordinacion politica mesa en plaça per lo centralisme francés siá un fren suplementari per sortir del conservatisme municipal.

Aital, l’occitanisme pòt participar a afrontar los desfís urbans del sègle XXI de las comunas occitanas.