Ausissèm parlar de mai en mai de las tèrras raras mas de que cal entendre? Sul plan fisicò-quimic son dètz-e-sèt. Quinze fan partida de la familha dels lantanids: lo lantana, lo cèri, lo praseodimi, lo neodim, lo promèti, lo samari, l’euròpi, lo gadolini, lo tèrbi, lo dispròsi, l’òlmi, l’èrbi, lo tuli, l’itèrbi, lo lutèci ont cal ajustar l’itri e l’escandi.

Las tèrras raras son nomenadas aital per que son espandidas en quantitats pichonas sus l’ensems de la planeta. China, ĺndia, Estats Units, Canadà, Groenlàndia, Russia, Austràlia, Africa del Sud, Vietnam, Tailàndia e maites païses d’Africa de l’Èst possedisson de jaciments de capacitats fòrças desparièras mas pro importantas çaquelà.

A de que servisson aquelas tèrras raras? Son mai que mai emplegadas dins las tecnologias de poncha coma las eolianas, los veïculs electrics, los esmartfòns, los centres de donadas, l’armament coma dins los missils.

Es aital que dins nòstres esmartfòns, trobam de neodim, de praseodimi e de gadolini emplegats dins los aimants contenguts dins lo naut-parlaire e lo microfòn. Lo neodim, l’èrbi e lo dispròsi son tanben emplegats dins l’unitat de tremolament.

Per cèrts motors de veituras electricas, lo neodim es nescite e subretot pels aimants permanents que devon èsser mai que mai poderoses. Son aqueles aimants que cambian l’energia electrica en energia mecanica. Aquò dich, totes los fargaires de veïculs electrics se’n servisson pas. Nescitas son las tèrras raras per fargar los captadors. Plaça prenon tanben dins los disques durs dels ordenadors, dins los ecrans LED o encara dins los radars. Amb lo desenvolopament de l’I.A., los centres de donadas son a se desenvolopar, n’auràn mai que de besonh d’aquelas tèrras.

Son devengudas un enjòc màger entre los empèris. Assistissèm a l’ora d’ara a de luchas de poder per mestrejar las ressorgas ucraïnianas, ricas dins aquel domèni. Los besonhs son grandarasses. La batèsta entre China, productor primièr a l’ora d’ara e los Estats Units fa pas que s’endralhar. Que viurà, veirà!