Marcelle Delpastre, Saumes pagans, «Laus de mon còrs» Nòtas sus lo poèma XLII, paginas 109 a 111 de l’edicion dau chamin de Sent Jaume, 1999.

L’escritura de Marcela Delpastre es totplen sensibla. Parla d’un biais simple de causas fonsas. Jan dau Melhau parla de l’autritz coma d’una poesia influenciaia per lo monde, un esperit cosmogonic.

Se pensa a un triptic amb la seguia de tres poema “Laus de la charn”, “Laus de mon còrs”, “Laus de ma man”. “Laus de mon còrs” es al centre dals dos autres que venem de citar dins la presenta publicacion de las Edicions dau chamin de Sent Jaume.

Un laus es un biais de rengraciar per de qualitats, laudar qualqu’un es lo complimentar per una òbra, o per un percors de vita. Aquest poèma fa pensar a d’autras tematicas dal meme recuelh coma lo poèma “Lo còrs (ai cridat)” o “Lo còrs (dau fons de la pouvera)”. Anam veire l’importància dal ritme, sovent ternari, dins aquel poèma amb de redichas d’expressions. Es un poèma estructurat per las redichas de vèrses començant per “Te” o “Tu”, mas sensa sauts de linhas, estròfas o autras formalizacions de paragrafes. Parla de la vita de la persona a travèrs lo camin d’evolucion dal sieu còrs.

Se polèm demandar de qué biais l’autritz parla e lauda lo sieu còrs?

O veirem primier amb l’adreiça al còrs, en segond amb l’espèr dins lo còrs, e en darrier luec ce que pòrta lo còrs.

L’adreiça al còrs

Marcela Delpastre ditz de tu al còrs “Te cride a tu”. Parla al còrs coma a un companh de vita dal quotidian, i es ja aquela expression que l’autritz utiliza “Tu me tenes ensems” escrich tres còups, coma per signalar qu’es coma una bastison fondamentala.

De mai, coma per parlar d’una saviesa corporala desconoissua de còups renfòrça aquest dire e ajusta “Tu que sabes” quatre còups en particular dins aquela frasa que marca los besonhes fondamentals de l’èstre “Tu que sabes la set, tu que sabes la fam!” amb l’intensitat donaia per lo ponch d’exclamacion. I es tanben una question d’aprendissatge donat per lo còrs “m’apreniàs lo solelh coma au primier matin dau monde”, aprendissatge coma sus l’origina dal monde.

Un ponch fondamental es “Tu que sabes l’amor”, coma una filosofia donaia per lo còrs sus ce qu’es l’amor. Es una tematica ben desvelopaia dins los poèmas de Marcela Delpastre que d’unos an per títol “L’amor”.

Lo còrs sap se far capir en donar l’impression qu’o es d’un biais amical. E que cal escotar lo sieu còrs.

E lo còrs dòna d’espèr dins ce que permete de far venir. Es ce qu’anam veire amb l’espèr dins lo còrs.

L’espèr dins lo còrs

I es una esperança dins las facultats dal còrs, dicha mai d’un còup “A tu m’espere” o “M’espere a tu” tres còups amb aquel biais de li parlar. Es

“Te cride a tu mon còrs, a tu que m’esperes” sembla d’èstre lo vèrs lo mai emblematic dal poema, es aquel de principi. E lo començament dal darrier vèrs es “M’espere a tu [...]”.

L’espèr es tanben manifestat per la suspresa que resèrva l’avenir coma o ditz aquel vèrs “Sus lo chamin de la vita, en tota viá drecha o be tòrta, m’espere a tu”. Es coma per dire que cal gardar l’esperit dubèrt e s’esperar a veire diversas causas. Espèr coma dins las relacions entre bèstias e natura “Coma la vacha tras lo plais, lo taureu que leva la bana [...]”. Es coma una descripcion de l’evolucion de la vita d’una persona, lo cambiament dal sieu còrs e de perspectivas per anar mai luenh. A la fin d’aquest extrach i es coma una formula enigmatica “a tu m’espere e de res pus n’espere res, sus questa terra” que cal legir mai d’un còup per provar de ne’n capir lo sens. Sembla d’èstre una bassacula amb la finalitat de la darriera part dal poèma.

Mas avans veguem ce que pòrta lo còrs.

Ce que pòrta lo còrs

Lo còrs pòrta de sensacions “Que me pòrtas” e mai precisament “l’odor daus blats [...] la freschor de la rosada”. Es una descripcion coma d’un messatgier que pòrta d’odors. E mai luenh “Sabes lo freg mai la chalor” es coma se aguèsse agut la conoissença de ce qu’es lo ver frei e la vera calor. Lo sens portat per aquels dos extrèmas de temperatura.

Lo còrs pòrta tanben de recòrdis “lo sovenir d’un jorn de jòia”. E fa resson al poèma “La Jòia”. Es mai question de recòrdis per la memòria “la vita francha entre la chamba e la memòria”.

L’aparéncia se manifèsta coma d’un biais destacat, quora l’autritz ditz que lo sieu còrs pòrta “ta fòrma e ta figura”. Al biais d’una màsquera azardosa que se portaria, d’un biais non causit, coma passiu.

Lo còrs pòrta tanben la finitude de per el e de las causas. L’autritz li cria en dire que i pòrta “ne pòrtas clàrdat ni brancha”, coma per dire que i serà ni espèr ni consequéncia. E mai de l’oblit “pas mai que se soven dau jorn qu’achaba”. L’espèr serà acabat d’un biais previst coma o ditz “Te cride a tu, a tu m’espere! Que moriràs”. Es question de fin dins la seguia “Dins tos uelhs secharàn mas darrieras gremas [...] ma darriera paraula”.

Aquest biais de presentar es renforçat a la tota fin d’aquest poèma per un biais que fa repeticion “M’espere a tu que moriràs” per donar una tonalitat finala qu’es negativa en comolar las penas “e ne’n serà ‘chabat de tant sufrir sus questa terra”. La fin dal còrs es coma la fin de patiments amolonats.

Se vei dins aquel poèma de tematicas que tòrnan, coma la cosmogonia, l’origina dal monde, l’amor, lo còrs, la jòia. Se demandaviam de qué biais l’autritz parlava al sieu còrs e lo laudava. O avèm vist amb l’adreiça al còrs, que li parla coma a un companh, en segond amb l’espèr dins lo còrs, per ce que procura. E en darrier luec ce que pòrta lo còrs coma elements sensorials, fisics e la finitude dal còrs. I es coma una descripcion de l’evolucion de la vita d’una persona, lo cambiament dal sieu còrs.

Aquel poema marca coma un balanç de vita d’una autritz, balanç projectat o viscut al moment de l’escritura. Totun, marca l’estil delpastrian amb un monde bastit de reflexions e de poesia partent dal quotidian. Un biais de tocar lo monde dins la sieu umanitat la mai fonsa, ce que sèm, compausat dal còrs e d’una ànima que fa mòure e que se mete en decalatge de còups, coma lo vielh debat filosofic platonician a l’epòca de l’Antiquitat sus lo rapòrt entre còrs e esperit. Marcela Delpastre d’un biais poetic nos mena a parlar de complexitat amb simplicitat. La traça que nos laissa a travèrs los sieus escriches, depassan la finitude dal còrs per tocar, e paradoxalament en rapòrt de la conclusion dal poema, l’eternitat.