Opinion
La resisténcia jusiva
Au moment de la Dusau Guèrra Mondiala, fòrça Jusius estón actius dens la Resisténcia contra lo nazisme, mes au mièi de grops multiconfessionaus o areligioses, com per exemple la famosa FTP-MOI, organizacion communista d’obrèrs estrangèrs. Per contra, organizacions militaras especificament jusivas estón pas creadas que dens sonque duas vilas d’Euròpa: Varsovia e Tolosa.
La purmèra vila es doncas Varsovia, on estoc formada la Żydowska Organizacja Bojowao Organizacion Jusiva de Combat, neishuda dens lo ghetto en 1942, coma la Żydowski Związek Wojskowy o Union Militara Jusiva, presenta tanben dens lo ghetto, mes coma formacion sionista revisionista segon los principis de Vladimir Jabotinski, refusèc de s’unir a la purmèra per rasons politicas. Aquestas duas organizacions estón en particular a l’origina de la susmauta deu ghetto en abriu e mai de 1943.
La dusau vila on una organizacion armada jusiva estoc creada es Tolosa.
Es un òmi de soca polonesa, l’ingenhaire electrician Abraham Poloński, enchafrat «Monsur Pòl» que creèc per la fin de 1940, dambe David Knout e lo rabin Paul Roitman, una organizacion sionista aperada «La Man Fòrta», de la quala la mira màger èra de portar ajuda aus detenguts deus camps d’intèrnament de la region. Au demiei deus sòcis d’aquesta organizacion, podèm citar Arnold Mandel e Claude Vigée.
Au medish moment es apareishut a Tolosa tanben lo Comitat de Plan·hasença Israelita, animat per dus rabins, Samuel Kapel e Henri Schilli, engatjats tanben dens l’ajuda aus Jusius internats.
Puèi, en genièr de 1942, mercés a l’apòrt de Lucien Lublin e Dika Jefroykin, la Man Fòrta vengoc un grop militar que prengoc lo nom d’Armada Jusiva. L’organizacion respondèva a la miaça que pesèva especificament suu Jusius e demorèc sionista. Los sòcis navèths juravan sus la Torà e lo drapèth sionista blau e blanc. La recrutada se hasèva «de boca a aurelha», un amic amenant un amic.
Es atau que’n heurèr de 1943 estoc recrutat un oficièr hòrabandit de l’armada francesa pr’amor de las leis de Vichei, Jacques Lazarus, que s’encarguèc de l’instruccion militara. Segon lo siti deu CRIF, Alfred Nakache eth medish i balhava corses de cultura fisica.
En 1943, en seguida d’acòrds passats dambe lo Movement de Joenèr Sionista e la 6-au seccion deus Guidaires Israelitas de França, l’Armada Jusiva vengoc l’Organizacion Jusiva de Combat. Pr’amor a l’encòp de son importància e de son emplaçament geografic, Tolosa èra la placa viradissa deu passatge en Espanha de centenats de Jusius, aus quaus l’OJC suplissèva faus documents.
L’organizacion receboc l’aprodelh de joens Jusius holandeses que vengón har créisher l’escabòt e prénguer part a la liberacion de vilas en 1944.
Lo 21 de mai de 1944, Abraham Poloński hascoc reconéisher l’OJC com movement de la Resisténcia francesa peu Comitat deu Movement de Liberacion Nacionala de Tolosa.
En mai de 1944, 60 sòcis de l’OJC deus quaus Dika Jefroykin s’i escadèn d’escapar a la traca deus nazis capvath los Pirenèus, gavidats peu militant anarcosindicalista de la CNT-FAI, Floreal Barbera, e peu hialat d’escapa deus anarcosindicalistas espanhòus e catalans miats per Francisco Ponzán Vidal.
Lo maquís de l’organizacion jusiva, aperat «escabòt blau-blanc», estoc atacat peus Alemans lo 20 de julhet de 1944 dambe carris de combat e avions que hascón fòrça victimas. Au demiei de las personas arrestadas, 25 sòcis de l’OJC estón deportats dens çò qu’estore aperat «lo darrèr vagon», deu quau, per astre, 27 presoèrs dambe Jacques Lazarus podón s’escapar en sautar deu trin.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
I a pas cap de comentari
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari