Lo 1 de març de 2025, Donald Trump decretèt que l’anglés seriá la lenga oficiala dels Estats Units. Aquel decrèt precisa: «—Es dins l’interés de l’America de designar una — e solament una— lenga oficiala.» Afortís: «—Aquel decrèt omenatge rend a la longa tradicion dels ciutadans americans poliglòtas qu’an aprés l’anglés e que l’an aprés a lors enfants per las generacions venentas.» Ajusta qu’es per: «promòure l’unitat e entreténer una cultura americana comuna a totes los ciutadans» del país. Las agéncias federalas seràn pas pus tengudas de fornir de servicis dins d’autras lengas que l’anglés, amai se seràn totjorn autorizadas a o far.

Dempuèi son entrada oficiala en politica en 2015, Donald Trump aviá afortit lo ròtle clau de l’anglés per la societat americana, subretot dins l’encastre de l’immigracion. A l’escasença d’un escambi per las primàrias republicanas a la presidenciala aviá declarat «Sèm un país ont, per s’assimilar, devètz parlar anglés. Sèm un país ont parlam anglés, pas espanhòl.»

Quauquas oras aprèp son investitura lo 20 de genièr, barrèt la version espanhòla del sit oficial de l’Ostal blanc. Version espanhòla del sit qu’aviá ja barrada al moment de son mandat primièr (2017-2021). Joe Biden l’aviá restablida per balhar votz a la segonda lenga la mai parlada als E.U. amb gaireben 58 milions de locutors e 42 milions que l’emplegan a l’ostal d’aprèp lo recensament de 2023.

L’anglés foguèt jamai declarat lenga oficiala dels Estats-Units, en rason de la diversitat culturala e linguistica que caracteriza aquel país dempuèi sa fondacion.

 En efièch, en 1664, quora los angleses prenon la New Amsterdam la tornèron batejar en New-York en l’onor del duc de York[1], dètz e uèch lengas èran parladas sus l’iscla de Manhattan, sens comptar las lengas dels Amerindians qu’èran mai de 500 en America del Nòrd d’aquel moment.

En 1780, John Adams[2], membre del Congrès Continental[3], prepausèt de far de l’anglés la lenga oficiala per bastir la nacion. Sa prepausicion foguèt luènh de far l’unanimitat. Cal dire, qu’amb aquela epòca, los Americans parlavan maitas lengas desparièras (las lengas dels indigèns, las lengas dels colons coma lo francés, l’espanhòl, l’aleman, lo neerlandés o encara lo norvegian). Lo bilinguisme o trilinguisme èra e es pas soncament reservat a las classas saberudas mas èra tanben plan practicat en çò dels esclaus, dels domestics, blancs o negres.

Fins a l’ora d’ara, la question de la lenga oficiala pesèt gaire als Estats Units d’America. Impausar una lenga èra vist coma antidemocratic e una escòrna a las libertats individualas. La lenga es una causida personala. Es per aquò que los « Founding Fathers »[4] avián fach « la causida politica deliberada de pas aver de politica sus aquel sicut ».

Ven de cambiar. Una pagina novèla de l’istòria de l’Anglés als Estats Units se dobrís...