Lo 16 de març de 1244 es un jorn d’istòria per la lenga, la cultura e lo pòble occitan. Cada an per l’anniversari vesem que la memòria ne demòra viva. S’i fa atau un pelegrinatge dau remenbre e d’escambis pels eveniments qu’aqueste luòc n’es lo simbòl mai conegut.

Rementam que la redicion de la fortalesa occitana foguèt marcada per l’assassinat pel fuòc de mai de 230 «bons crestians» que disèm nautres catars. Lo luòc, en bas dau Pog, ne garda la memòria que se ditz de tradicion orala «lo camp dels cremats». Cremats vius de segur, testimòni bel de la caritat crestiana e tanben de la civilitat granda dau rei de França que menava aquel chaple.

La celebritat de Montsegur dura tant, non pas pel masèl que n’i aguèt tant e tant, mas qu’es simbòl de la libertat de conciéncia. Calguèt mai de 6 sègles per qu’aquela libertat comence de s’imaginar dins la cultura francesa.

E i a una autra dimension de Montsegur que deuriá tindar fòrt dins la tempora d’ara. Lo senhor de Perelha e los defenseires daus «catars» èran pas d’aquesta religion, èran catolics mas amb una diferéncia qu’es de civilizacion. An tot riscat e perdut tot per defendre la libertat de conciéncia daus catars. Atau mai que tot Montsegur es libertat.

D’istorians saberuts dison qu’aquestes castèus devon èsser nomenats reiaus dau nom dau raubaire que n’es lo darnièr venceire. Es los nomenar castèus de l’assassin.