Acabi tot escàs de legir aqueste líber qu’estoc editat per las Edicions deu Regionalisme en 2023. S’agís, com est escrit sur la cobèrta, de “brigalhs d’autobiografia” d’aqueste militant occitanista deu Tarn qu’èi lo parat d’encontrar a las amassadas de l’IEO.

Aqueste líber a, segon jo, tres atots dens sa manja, o tres avantatges, se volètz.

Lo purmèr es qu’es escrit dens un plan polit occitan, e aquò es normau de la part d’un locutor naturau, una lenga plan florida dambe un vocabulari ric e sustot autentic. De bon legir per quauqu’un que’s vòu enriquir la lenga d’un biaish agradiu.

Lo dusau es que nos conda çò que’s debanèc dens un periòde pas tan luenhèc qu’aquò (un periòde qu’èi plan conegut), mes qu’es plan diferent de çò que coneishèm ara, es a díser per la fin de las annadas 70 e la debuta de las 80. Per situar l’accion, se cau brembar de la luta contra l’espandida deu camp militar deu Larzac que mobilizèc fòrça monde e l’eleccion de François Mitterand.

Èra un moment, se comparam dambe lo periòde actuau, de mès gran espèr peu movement occitan d’un punt de vista politic que non pas ara. Tota la generacion èra segotida peu vam de mai 1968 e cadun sentissèva que “tot èra possible”. Es evident qu’a l’ora d’ara, la joenessa es meslèu pertocada peu tristèr e lo chepic, que sia d’alhors dens los movements sociaus o pas.

Un testimoniatge de l’epòca doncas, quan lo servici militar èra obligatòri e remandar son quasernet militar passible de preson, çò que hascoc lo Sèrgi, qu’avèva decidit d’anar dinc au cap de son accion, que que’n sia lo prètz. Son testimoniatge sus son sejorn en càrcer es, solide, impressionant, tot autant que sa presa de consciéncia a l’edat de nau ans (!), lo pleitei au tribunau de Na Mèstra Etelin que s’acabèc en occitan, l’edicion d’un disc de sosteng per artistas coneguts, o sa visita a Tolosa a la ràdio clandestina Barbarotja, que vengore mès tard Canal Sud.

Jo, a la medisha epòca, m’èri “acontentat” de’m hèr declarar P4 per passar pas un an devath lo drapèth tricolòre. Ma motivacion comprenguèva un part d’occitanisme, mes lo motor màger n’èra l’antiestatisme.

Mes sutot, e l’autor n’es plan conscient, aqueste líber pòrta una soscadissa seu militantisme, que sia nacionalisme occitan o pas d’alhors, e “preciós per las generacions venentas d’occitanistas qu’elas devon dobrir d’autras dralhas de resisténcia adaptadas als temps que son los nòstres.” (Citacion de l’esquina de cobèrta).

Son analisi es requista, a lèu comprés que calèva pas aténguer gran causa deus militants qu’èran a l’encòp foncionaris de l’Estat francés, que lo movement deu Larzac, a maugrat de la frasa Gardarèm lo Larzac, èra sustot miat per monde que’s trufavan de la lenga o, que quitament la refusavan.

Conda las escadudas e los revèrses de las accions, en tot n’analizar com cau las causas, benlèu com ac haré un “manuau deu militant occitanista”. Solide fòrça causas an cambiat, mes l’experiéncia deus precursors es totjorn preciosa.

VIAULE, Sèrgi. Itinerari d’un resistent. Éditions des Régionalismes, 2023. 164 paginas. 17,50 èuros.