Lo marselhés Denis Burgarella, de l’Observatòri d’Astrofisica de Marselha, a descobèrt una nòva galaxia que fabrica d’estelas a una velocitat dos mila còps superiora a la Via Lactèa, la nòstra galaxia, çò qu’a mes en question las teorias actualas sus l’evolucion de la nòstra galàxia. La descobèrta se faguèt la setmana passada gràcias al satellit d’observacion espaciala Herschel de l’Agéncia Espaciala Europèa (ÈSA).
 
La nòva galaxia, nomenada HFLS3, es estada observada quand l’Univèrs aviá mens d’un miliard d’ans (a l’ora d’ara, n’auriá 13,81), pr’amor de la velocitat de la lutz. La galaxia sembla un pauc mai qu’un ponch dins l’imatge que lo telescòpi espacial a pres, çò indiquèt dimècres passat l’ÈSA.
 
Mas son “aparéncia decebeira” nos deu pas enganar pr’amor qu’“aquela pichona taca es en realitat una fabrica d’estelas que transforma furiosament lo gas en nòvas estelas”.
 
E mai se s’agís d’una galaxia jove, HFLS3 aviá ja alavetz una massa similiara a la qu’a la Via Lactèa a l’ora d’ara, per çò qu’an dedusit qu’amb 13 miliards d’ans de mai de creissença, poiriá èsser venguda “la galaxia mai massissa coneguda dins l’Univèrs”.
 
Aquela deduccion implica una enigma, pr’amor que, segon las teorias actualas dels expèrts de l’evolucion de las galaxias, cap d’elas deuriá pas aver agantat aquela massa en tan pauc de temps —a l’escala espaciala— dempuèi l’esclatament del Big Bang.
 
“Aquela galaxia en particular nos atirèt l’atencion perque èra brilhanta e fòrça roja comparada amb d’autras coma ela”, çò declarèt un cercaire del Collègi Imperial de Londres, Dave Clements.
 
Aquela color roja faguèt pensar als scientifics qu’HFLS3 se poiriá trobar a fòrça distància dins un Univèrs que s’espandís; e d’analisis posterioras an confirmat que s’agís de la galaxia d’aquel tipe mai alonhada jamai trobada.
 
Se sabiá qu’aquel tipe de galaxias existisson, mas pas jamai se n’èra descobèrt una de talament jove après lo Big Bang.