Opinion
Occitània viscuda des d’Aran
Occitània, vista des d’Aran, o mielhor dit, viscuda des d’Aran, represente, encara aué, un espaci propèr e ath viatge desconeishut. Com tà tanti aranesi, es termières politiques an esta tostemp un trebuc entà arténher eth coneishement reau deth país pròpri.
Jo que n’artenhí eth coneishement gràcies ara musica. Diuèrsa, plia de matisi, de sons naui qu’aumplien e ampliauen es ganes de saber, e d’endonviar toti es enigmes dera Occitània voluda e tanben amagada. A estat aqueth ligam mès íntim que m’a permetut, en aguesti ans, conéisher e saber, des dera subtilesa arrecerada enes plecs dera sua complexitat, tota era immensitat dera Occitània grana. Ua Occitània que, tot soent, semble talament etèrea e intangibla que còste de reconéisher. Totun, aué, parli d’Occitània damb eth gòi d’auer compartit moments damb plan d’occitans qu’an creat un imaginari collectiu en quau se bastís era anima des pòbles. Aran n’a prenut part d’aguest imaginari. Non ei pas per edart qu’aué era crotz occitana sigue plantada en còr d’Aran. Tanpòc n’ei eth hèt que des d’Aran s’inicièsse eth moviment qu’a acabat en tot configurar eth Congrès Permanent dera Lengua Occitana, un pas capdau tà pr’amor de configurar er espaci comun dera nòsta lengua. Un espaci qu’a d’èster respectat e compartit des de Catalonha estant.
Ei sense dobte ena lengua a on auem eth rèpte mès important. Eth rèpte de saber qu’aquera ei era hita ena quau es occitans e es occitanes podem trobar era rason d’èster d’ua realitat, que molti voleríem nacionau. Totun, plan que me planhi de veir qu’aué, era lengua esdeven soent era causa deth debat e tot soent de caractèr mès politic que non pas identitari. Aguesta ei aué ua question dubèrta. Calerà veir com Catalonha la gestione. Serà de besonh dilhèu mès era man d’un fin relotgèr que non pas er in combatiu des soldats! En tot cas e, sigue com sigue eth resultat, non pòt èster un aute qu’eth respècte ara diversitat des variantes der occitan des dera unitat d’accion e de còr.
Èster aranés ei tà jo sinonim d’occitanitat, çò qu’ei un aunor e un orgulh e ei per’mor d’aquerò que trebalharè code a code damb aqueri que trebalhen en favor d’un pòble que se sap presoèr d’un passat, mès esperançat per un futur possible en encastre dera Euròpa des pòbles.
Saludem aguesta bona iniciativa deth Jornalet, imprescindibla tà vertebrar eth pensament e eth coneishement des uns e des auti. Un pas gran tà arténher eth cambi e sustot tà hèr a desaparéisher era indiferéncia. Benvengudi.
Jornalet es possible gràcias al sosten economic e jornalistic dels legeires e benevòls. Se lo podètz sosténer en venent sòci dels Amics del Jornalet o de l'Associacion ADÒC, o tot simplament en fasent un don, atal contribuiretz a far un mèdia mai independent e de melhora qualitat.
(*?) mielhor: miélher (gascon) e autres dialèctes: milehs, melhor
*propèr: pròishe (gascon), pròche (lengadocian)
(*?) ath viatge: al medish temps, au còp(?)
*rèpte: desafiament, desfís (?) (repte es un castelanismeen catalan)
*hita: hèta (català Feta e non Fita que és un molló)
*íntim: intim(e)
*subtilesa: subtilitat (mot recent; en catalan tanben cau Subtilitat)
*etèrea: eterèa (?)
iniciar: començar, entamenar(?) (es un anglicisme/ispanisme de l'emplegar en aqueste sens)
"per *edart": per aSarD
"qu’a acabat "en tot configurar" " : qu'a acabat PER CONFIGURAR (calc del present continu anglés, passat al marrit castelan e catalan. EN TOT + inf. = simultaneitat, cat. TOT + gerundi)
*encastre: QUADRE ('encastre' pres dels diccionaris oc/fr es lo fr. Cadre D'UNA FINESTRA!!!)
*gestionar: gerir (ispanisme, sembla, tanben en catalan)
(*?)imprescindibla: indispensabla
*pas gran: un gran pas (adjectiu anteposat quand es al figurat)
*des de (ispanisme en occitan e en catalan) : dempús, de .... estant; a partir de, a compdar de (temporal)
Òsca Paco !
En provençau se pòu dire tantben "Choàs, Chichoàs" (femenin Choasa), mas sembla un francisme (Françoas) per "Francés". Ja, se podem demandar perqué d'unei escrívon "Francesc" (fem. francesca) en occitan en plaça de "Francés" (francesa) ?
E mai, Paco seriá belèu un ispanisme ò pas e, se porriá parier escriure "Bòia" per lo nom de familha ?
Autrament, brau per aquesto article subre bèu. Es clar que toei pertejam aquestei sentiments descrichs dins lo texte, fa de ben de va legir !
Mercés a tu, Francés (Ne's ditz pas "Paco" tanben ?)
M'agrada hèra de léger l'aranés, qu'ei plan beròi, lo parlar deu "Cap de Gasconha".
L'aranés, ei eth que deuré estar l'estandard de l'occitan sancèr, HdP !!
Vòstre comentari es a mand d’èsser validat. Per terminar lo procès de validacion, vos cal encara clicar sul ligam qu’anatz recebre per e-mail a l’adreiça qu’avètz indicada.
Escriu un comentari sus aqueste article
Senhala aqueste comentari