51 deputats de LREM, 7 deu MoDem, 1 deus Républicains e1 d’Agir Ensemble, miats per Aurore Bergé ua tanhenta de J-M Blanquer, que demandèn la sasina deu Conselh Constitucionau (CC), lo 22 d’abriu de 2021.

En espiar la mapa e la lista completa deus deputats que vedem que lo 79% son de regions de lenga d’oïl, lo 13% de regions occitanas, lo 6% de regions arpitanas. N’avem pas nat deputat de Bretanha, Alsàcia, Lorrena, Flandes (Westhoek), Catalonha, Corsega, Bascoat e Otramar.

Se espiam en detalh Occitània sancèra que constatam que n’i a pas nat deputat de l’acadèmia de Tolosa e de la Gasconha interiora, çò qui amuisha un recent estacament deus elegits a l’occitan. Qu’ei clar tanben qu’ei on l’occitanisme ei flac que i a lo mei de deputats signataris. Sus França tota ne podem pas que constatar que l’unitarisme parisenc ei plan ua realitat.

Aquestes 60 deputats que’ns disen que contèstan sonque lo finançament obligatòri de las escòlas privadas immersivas. Mes, desempuish longtemps, lo CC quan ei sasit d’ua lei abans la sua promulgacion e l’examina hens la soa totalitat. Çò qui saben perfèitament. Per consequéncia, qu’ei tota la lei Molac en favor de las lengas regionaus qui ei miaçada. Concretament, sustot l’article sus la generalizacion ei lo qu’ei visat explicitament per aquera sasina. Lo CC qu’a 30 dias tà dar la sua decision.

La compausicion deu CC, dab l’origina deus membres, que’ns pòt dilhèu esclairar: L. Fabius (París), C. Bazy-Malaurie (París), A Juppé (Lo Mont de Marçan - OC), D. Lottin (París), C Luquiens (París), N Maestracci (París e Corsega), J Mézard (Orlhac - OC), M Pinault (París) e F Pillet (Borges).

Que lo CC sii gessit de l’eleit parisenc n’ei pas ua novèla, mes totun que’ns hè chepic. A cada còp que i a ua decision ligada a la diversitat lingüistica de la França, lo CC que s’amuisha hredolic. Dus o tres ahars que son pro tà amuishar la pausicion jacobina deu CC.

En 1991, Michel Rocard que sagè de dar un estatut a la Corsega. La lei que disèva çò qui tot lo monde ac sabèva dejà: qu’existiva un “pòble còrse, part deu pòble francés”. Sasit de la question, e maugrat l’avís de constitucionalistas assabentats, lo CC que de ua decision lo 9 de mai de 1991 hèra parisianista en denegar l’existéncia d’un pòble còrse. Lo pòble còrse que vadó insconstitucionau. En aquera decision tanben lo CC que’s prononciè, dejà, sus un article 53 que disèva que i avèva l’insercion de l’ensenhament deu còrse hens lo temps escolar entà tots, en soslinhar que la lenga regionau “n’ei pas contrària au principi d’egalitat quan n’ei pas obligatòria.”

Sus l’ahar de la ratificacion de la carta europèa de las lengas regionaus, lo CC hens lo soa decision deu 15 de junh de 1999, en tot s’apodar sus l’article 2 de la Constitucion, que ditz que “la lenga de la Republica ei lo francés”, que decidí que la Carta èra logicament contrària a la constitucion.

Tot aquò que bloquegè la situacion ua bèra pausa, mes la refòrma constitucionau de 2008, dab l’article 75-1 que ditz que “las lengas regionaus pertenhen au patrimòni de la França”, que hasó vader espers. Malaja, en 2011, lo CC que torna afirmar que l’article ratificat en 2008 “n’institua pas un dret o ua libertat que la Constitucion garanteish.” L’article 75-1 qu’ei vueitat. Qu’ei donc considerat coma ua dispausicion shens portada normativa. Qu’ei sonque decoratiu.

Que serà donc interessant de véder çò qui harà lo CC de la lei Molac, qui da justament un contiengut normatiu a l’article 75-1. Mes la tradicion jacobina deu CC, que vienem de véder, ne pleiteja pas tà l’acceptacion sancèra d’aquesta lei istorica en favor de las lengas regionaus.

Ma, chi lo sa? la pausicion deus deputats que cambiè sus las lengas dab los ans escorruts, perqué ne pas imaginar ua inflexion deu CC?

ANNÈXE 1